Görsel Reklam İletişiminde Algılamanın ve Grafik Tasarımın Önemi

Reklam mesajlarının amacı, bireylerin algılama, inanma, hissetme. anımsama ve düşünme gibi çeşitli bilişsel süreçlerini etkileyerek, satın atma kararlarını belirlemeye yöneliktir. Bu nedenle satın alma kararlarında bireyin bilgi işleme, algılama ve karar verme yeteneğinin nasıl çalıştığının bir reklam yöneticisi ya da tasarımcısı tarafından bilinmesi, başarılı bir reklam iletişiminin vazgeçilmez ön koşuludur.

Reklam iletişiminde algılama
Algılama bireyin çevresine anlam verdiği süreçtir. Algılama, duyu organlarımız tarafından kaydedilen uyarıcıların beynimiz tarafından örgütlenip, yorumlanarak anlamlı şekle dönüştürülmesidir. Bu algılama süreci belirli ilkeler çerçevesinde gerçekleşir. Bu ilkelere algılama özellikleri denir. Bu özellikler içinde yaşadığımız çevreyi belirli bir yapı, süreklilik,anlamı olan bir çevre olarak algılamamızı sağlar. Pek çok uyarıcıyla karşı karşıya kalan beynimiz, algının seçiciliği sayesinde önemli bulduklarını dikkate alır. Algılayan. kişinin ve uyarıcıların yapısal özelliklerine bağlı olarak gelişen bu seçicilik sürecine dikkat denir. Algılamanın bir diğer özelliği olan bütünselliği ise uyarıların düzenli bir bütünlük içinde algılanmasını Sağlar. Buna bağlı olarak algılamanın tamamlayıcılık özelliği vardır. Bu sayede duyu organlarımızı etkileyen uyarıcılar arasındaki kopuklukları ve boşlukları beynin tamamlayarak anlamlı hale getirmesi söz konusudur.
Algılamayı ve dikkati olumlu yönde etkileyen uyarıcılar arasında, uyarının şiddeti ya da yoğunluğu, büyüklüğü uyarıcının hareketliliği uyarıcının sıklığı ve tekrarı, uyarıcılar arasında kontrast bulunması ve uyarının birey açısından yeni olması gibi özellikler sayılabilir.
Algılayıcıya bağlı olarak algılamayı etkileyen özellikler arasında ise, bireyin uyarıcıya karşı duyduğu ihtiyaç, uyarıcıyla ilgili beklentileri, uyarıcıya karşı duyduğu ilgi, bireyin uyarıcıya karşı tutumu ve öğrenmenin önemli bir etkisi bulunur.
Reklam açısından bakıldığında algılamanın etkisi için şöyle örnekler verilebilir. örneğin reklamın büyük olması, hareketli yazı ve resimler ya da kontrastlar mesajın daha kolay algılanmasını sağlar.. Reklam iletişiminde bireye ilişkin özellikler açısından ise ihtiyaçların yaratılması, ilgi çekici olması, bireyin geçmiş deneyimleriyle bağdaştırılması algılamayı kolaylaştırır.

Reklam iletişiminde görsel algılama ve renk olgusu
Birey dış dünyaya ilişkin bilgilerinin büyük bölümünü görme duyusu ile sağlar. Bu nedenle görsel algılar bireyin davranışlarında diğer duyu organlarına oranla daha büyük bir etkiye sahiptir. Işığın ve renklerin gösterdiği fiziksel özelliklerin yanı sıra, biyofızyolojik ve psikolojik etkileri de bulunmaktadır.

Renkleri temelde üç sisteme bağlı olarak değerlendirmek mümkündür.
Açık-koyu tonlar (aydınlık karanlık, siyah-beyaz karışım değerleri)
-Renk niteliği nüans (bir başka renkte karışım değerleri)
-Saflık-doygunluk (bir rengin gri ile karışım değerleri)
Renklerle nesneler arasında organik bir bağ bulunur. Örneğin bir nesnenin rengi içinde bulunduğu ortamın aydınlığına göre değişse de , o nesnenin rengiyle olan ilişkisi değişmez. Bu nedenle renkler simgesel olarak nesneleri gösterebilir. Renklerin birey üzerinde duygusal etkileri bulunduğu gibi, mekanlar üzerinde de etkileri bulunur. Renklerin birey tarafından algılanması, daha çok psikolojik duygularla ilintilidir. örneğin parlak renkler neşe ve heyecan arttırıcı bir etki yaratırken, pastel renkler dinlendirici bir etki yapar. Nesnelerin formunun yuvarlak veya köşeli olması da faklı etkiler yaratabilir.örneğin, kırmızı bant çerçeveli üçgen, yasaklama, yuvarlak şekiller ise sınırlandırma işaretleri olarak kullanılırlar. Renklerin soğukluk sıcaklık etkisi de vardır. Yeşil, mavi soğukluk hissi uyandırırken, turuncu, pembe, kırmızı gibi renkler sıcaklık duygusu yaratır. Koku ve tat alma duyulan üzerinde yapılan deneylerde sarı ve yeşilin ekşi, turuncu, kırmızının tatlı, pembenin şekerli, açık mavi ve yeşilin tuzlu tatları, eflatunun parfüm kokusunu çağrıştırdığı saptanmıştır.
Reklam uygulamalarında renklerin etkileri şöyle belirlenebilir,
-Ürünün fark edilmesini ve tanınmasını sağlamak: ürünlerin dikkat çekmesi ve raflarda kolaylıkla fark edilmesi için sarı, turuncu, kırmızı gibi renkler kullanılır.
-Okunaklılığın arttırılması: renkler kelimelerin, amblemlerin, logo ve diğer yazılı metinlerin okunaklılığını arttırarak, alıcıların ilgi ve dikkatini çeker.
-Ürüne kişilik kazandırma: Her ürün müşterileri açısından taşıdığı renk kombinasyonu ile algılanır ve hatırlanır. Bu nedenle ambalaj ve renkler o uru nün kişiliğini oluşturarak farklılığım belirler.
-Ürünün tanınmışlığı arttırmak: Bir uru ne özgü renkler, benzer ürünler arasından o ürürün kolaylıkla tanınmasını sağlar.
-İkna gücünü arttırmak: Renkler uyandırdıkları psikolojik etkiler nedeniyle, bir ürünün daha taze, canlı ve hoş görünmesinin sağlayabilir.örneğin yeşil zemin üzerinde bir parça et kırmızı ve iştah açıcı görünür.
Renklere yüklenen fiziksel, psikolojik resimsel ve toplumsal anlamlar şöyle özetlenebilir:
-Kırmızı: Kırmızı renk fiziksel anlamda güç, yaşam, enerji, cinsellik, dinamizm ve heyecanı temsil eder. Psikolojik etkisi ise uzun süre izlendiğinde gerginlik ve heyecan, kısa sürede ise dikkat çekici olmasıdır, Resimsel anlamda tehlike ve yasakların belirtilmesi amacıyla kullanılır. Toplumsal anlamda kendine güveni, erkeksiliği, saldırganlığı, bedensel gücü, küstahlığı ve kabalığı temsil eder. Bu renkteki nesneler daha büyük ve yakın görünürler.
-Siyah: Fiziksel anlamda kapanma ve umutsuzluğu, tembelliği, negatifliği, kötü talihi temsil eder.Psikolojik olarak zorunluluk ve baskı etkisi yaratır. Resimsel anlamda karşı çıkışı, baş kaldırmayı ölümü, cehennemi, büyüyü çağrıştırır. <toplumsal anlamda da baş kaldırma ve ölümü, matemi, ağırbaşlılığı ve resmiyeti simgeler. Renk kombinasyonlarında daha büyük ve ağır görünür.
-Beyaz: Fiziksel anlamda çözülme, teslimiyet ve bağlanmayı, hoşgörüyü simgeler psikolojik olarak özgürlük, açıklık, aydınlık ve dinginlik ifade eder. Resimsel olarak
-
temizlik, saflık, doğanım tazeliği, ger kızlık ve masumiyeti çağrıştırır. Bu nedenle gelinlik, rahibe ve hemşire giysileri beyazdır.
-Mavi: Sessizlik, sakinlik, memnuniyet ve pasifliği simgeler. Psikolojik olarak memnuniyet verici ve rahatlatıcı bir etkiye sahiptir.Düzeni çağrıştırır.Bu nedenle üniformalarda ve resmi görevlilerin giysilerinde tercih edilir. Psikolojik olarak tazelik, temizlik, serinlik, hijyen duygusu yaratır.Koyu mavi sonsuzluk, açık mavi hayal etkisine sahiptir.
-Pembe: Fiziksel anlamda çekingenlik, incelik, nezaket ve yumuşaklığı çağrıştırır.Psikolojik özelliği ise huzur ve güven verici, romantizmi, sevgiyi, şefkati ve dişiliği çağrıştıran bir etkiye sahiptir. Resimsel olarak genç kızlar tarafından kullanılan kozmetik ve çamaşır gibi ürünler de kullanılır.Toplumsal açıdan kibarlığı, kadın zarafetini ve çekiciliği temsil eder.
-Turuncu: Fiziksel olarak. canlılığı ifade eder. Psikolojik açıdan mutluluk, sevinç ve dışa dönüklük duygusu yaratır. Resimsel olarak sonbaharı ve sıcaklığı temsil eder, Toplumsal açıdan gençliğe özgü, eğlenceyi seven, dışa dönük, sosyal ve samimi duyguları çağrıştırır.
-Gri: duygusuzluğu yavaş bir bitişi, yaklaşan ölümü simgeler. Birey üzerinde depressif, hüzün verici, maskeleyici, koruyucu bir psikolojik etkiye sahiptir.Resimsel anlamda etkisiz , toplumsal açıdan soyutlama arzusunun , gizlenme eğilimini ve nötr bir kişiliği yansıtır.
-Mor: Fiziksel anlamda mor, duyarlılığı, hassasiyeti, duygusallığı, hüznü, melankoliyi, gizemi, esrarengizliği ve erotizmi ifade eder. Psikolojik açıdan geçmişe ***üren, hayale daldıran, fantezi ve anıları uyarıcı, mistik bir etkiye sahiptir.Toplumsal açıdan güvenle yaşanan bir dünyadan, bilinmeyen fakat merak ve heyecan uyandıran bir dünyaya geçişi, ifade eder.
-Kahverengi: Gevşetici, rahatlatıcı, yatıştırıcı bir etkiye sahiptir. Psikolojik açıdan huzur verici bir etki yapar. Toplumsal açıdan, refah ve mutluluğu simgeler. Varlık ve konfor, sağlıklı yaşam, fayda ve sağlamlık duygusu verir.
-Lacivert: Fiziksel olarak saygınlığın. tutuculuğun bir ifadesi olup, düzeni temsil eder. Toplumsal olarak onur, zenginlik,düzen,klasik görünüş ve statüyü simgeler.
-Sarı: Fiziksel anlamda çözülme, gevşeme ve sınırlamaların genişletilmesini ifade eder. Psikolojik olarak değişiklik, macera duygusu, sevecenlik,atılganlık, mutluluk, iyimserlik, neşe ve girişimcilik etkisi uyandırır. Resimsel açıdan aydınlık, açıklık, şeffaflık, parlaklık ve hafiflik duygusu uyandırır.toplumsal açıdan parlaklık, sıcaklık ve serbestliği çağrıştırır.
-Yeşil: Dinginlik, istikrar, ****net, tazelik ve sakinliği çağrıştırır. Doğayı çağrıştırdığından dinlendirici bir etkisi vardır. Psikolojik açıdan bireyde gerginlik, cesaret, güven, kararlılık, sadakat ve üstünlük duyguları uyandırır. Toplumsal açıdan mantıklı düşünme, tembellik ve ağır kanlılığı sembolize eder.

Reklam iletişiminde kullanılan işaretler
İşaretler bilgilerin gösterimi ve iletimi amacı ile kullanılır. İlk kullanıldıkları andan itibaren işaretler başkaları tarafından bir anlam taşımak amacı ile oluşturulmuşlardır ve birer gösterge olarak şu özelliklere sahiptirler:
-işaret belli bir nesne, şahıs veya ,olgu ile ilgili olmalı ve aynı zamanda belirli bir şekle sahip olmalıdır,
-Bu şekil veya ses dizininin bir grup insan tarafından aynı nesne veya olguyu tanımlamak amacı ile saptanmış olması gerekir.
-İletinin alıcısı o işareti anlamlı ve o işarete gerekli tepkiyi göstermelidir.
İşaretler dünyası geçmişten günümüze kadar kullanılan çok sayıda temel öğeyi içerir. Günümüzde kullanılan piktoğramlar ve tescilli markalar bu tür temel şekille üzerine kurulmuştur.
Çember: çin yazınında parlaklığı, simyada altını temsil eden çember, günümüzde halka olarak kapalılık, merkezilik veya tekerlek olarak dinamizm ve hareketlilik için veya trafikte yasak işareti olarak kullanılmaktadır.
Yıldız: Mısır hiyerogliflerinde yıldız, gökyüzü ve Tanrı’yı simgelemekte kullanılmıştır. Günümüzde yıldız politik sembol olarak pek çok bayrakta yer almaktadır,
-Ağaç: Güç, büyüme, sağlık ve canlılığın sembolüdür.
-Güneş ışını: Bu işaret aydınlık, parlaklık, neşeyi ifade eder.
-İnsan: insana benzer ilk figürler buzul çağında kullanılmıştır. Çin kültüründe üstün güçleri temsil etmiştir. Günümüzde piktogram olarak önemli bir yere sahiptir.
-Ok: Yön işareti olarak ve piktogramlarda önemli bir yere sahiptir.

Piktogram, yazısız resim demektir. Yazılı ifadenin kolaylaştırılması için resimsel anlatım olan simgesel işaretlerin bir sistem içinde toplanmasıdır.Özellikle topluma yaygın hizmet veren alanlarda evrensel bir dil oluşturmak amacı ile kullanılır. Uluslararası düzeyde anlaşılır bir gösterge sistemi olarak yön bildirme ve oryantasyon amaçlı olarak yaygın şekilde kullanılır.
Piktogramlar yalın grafiksel çizim karakterine sahip olmalıdır.
İllustarsyona kaçmamalıdır
Evrensel olarak anlaşılabilir olmalıdır.
Estetik kurallara uyumlu olmalıdır.
Geliştirilebilir bir sistem olarak kullanmaya uygun olmalıdır.
Farklı mekanlarda, boyutlarda yada farklı iletişim araçlarında başarı ile
kullanılabilmelidir.
Marka: Marka, belirli bir ürün ya. da hizmetin kimliğini belirleyen ve o malın rakip mallardan ayırt edilmesini sağlayan bir isim, simge, şekil yada bunların bileşimidir. Marka adı, markanın sözle söylenebilen kısmıdır. Marka işareti markanın gözle görülebilen şekilli kısmıdır. Marka işareti, bir sembol, dizayn, ayırıcı renklendirme veya harfler olabilir. örneğin, Mercedes bir marka üç yıldız onun sembolü, Anadol otomobilin Hitit başı, Metro Golden Mayer’in aslanı, Lacoste’un timsahı gibi örnekler verilebilir.

Marka belirlemede aşağıdaki hususlar önemlidir
1 Marka ismi urunun yararları hakkında bir şeyler ima etmelidir örneğim Kale kilit
Kalefleks.,
2 Hareket, renk, v b gibi ürün özeliklerini hatırlatmalıdır
3 Telaffuzu, hatırlanması ve tanınması kolay, kısa ve basit olmalıdır örneğın, Alo,
Omo, Sanyo, Fuji gibi..
4. Seçkin, ayrımlı, dikkat çekici ve özgün olmalıdır.örneğin Kodak
5. Etiketleme ve ambalajlanmaya uygun olmalıdır.
6. Her türlü tutundurmaya gelebilmelidir.
7. Uzun isimler tercih edilmemeli, isim uzun ise dikey değil, yatay yazılmalıdır.

Amblem: Amblemler kurumlara göre görsel kimlik kazandıran sözcük özelliği
göstermeyen, soyut veya nesnel görüntülerle yada harflerle oluşturulan simgelerdir.
Amblem, dikkat çekici, firmayı tanıtıcı, özgün ve estetik özelliklere sahip olması
gerekir.
Hedef kitle tarafından kolay algılanabilir olmalı
Kurumun görsel kimliğini, açık ve anlaşılır biçimde yansıtmak
Tasarımı özgün ve yeni olmalı
Tanımlanabilir bir forma ve estetik ölçülere sahip olmalı
Bakış yakalayıcı, dikkat çekici»olmalı:
Her türlü reklam aracında, medyada kullanılabilir olmalı

Logo (logotype): Bir kurum ürün veya hizmeti tanıtmak amacıyla : tipografik harflerden oluşturulan,. sözcüklerin marka ve amblem .özelliği taşıyan simgeler şekline dönüşmüş biçimleridir.
Şahıs adları,(Bosch, sabancı..), tarif edici isimler (Türk hava yolları..), kısaltılmış isimler (Panam, Türk bank..), baş harflerden oluşan isimler (IBM, AEG..), Yapay olarak oluşturulmuş isimler(Kodak..), Analog isimler (Jaguar, Şahin ..) gibi kategorilerde logolar oluşturulmaktadır.
1. Logo orijinal olmalı, dikkat. çekmelidir.
2. Okunaklı olmalı, tüketici zihninde .karmaşaya yol açmamalıdır.
3. Uyarıcı, kolay algılanabilir .ve.özendirici olmalıdır.
4. Firma, uru n ya da hizmete uygun olmalıdır.
5. Hatırlanması kolay: olmalıdır.
6...Medyada uygulanabilir olmalı
7 .Temsil ettiği ürün ya da hizmete özel olmalı
8. Rakiplerinden ayırt edilebilmelidir

ALINTIDIR...