poseidon
🌟Usta Tasarımcı🌟
Dijital fotoğraf makineleri hayatımıza girdiğinden beri fotoğraf çekmek çok kolay hale geldi. Makineyi açmak, konuyu ekranda görmek ve düğmeye basmak yeterli. Elbette bu en basit fotoğraf çekme yöntemlerinden biri. Bu deneyimi bir adım daha ileri taşımak isteyenler için dijital fotoğraf makinelerinde çekim modları adı altında onlarca farklı seçenek bulunuyor. Bu modların temelde yaptığı şey ise seçilmiş belli ortamlar için gerekli olabilecek ayarları otomatik olarak makineye yüklemek. Böylece kullanıcı teknik bilgiye sahip olmasa bile uygun seçimleri yaptığı takdirde çok daha güzel fotoğraf çekebiliyor.
Fotoğrafçılığın zor ve sadece çok ciddi vakit/emek harcayanların yapabildiği bir hobi olduğu dönemlerde (filmli makineler zamanını kastediyorum) birçok teknik bilgiye sahip olmak gerekiyordu: Uygun diyafram/enstantane, ışığın yönü, ışığın rengi, siyah/beyaz dengesi vb. gibi bir çok teknik bilgi kullanıcılara daha iyi fotoğraf çekmelerinde yardımcı oluyordu.
Dijital teknoloji ile beraber kolaylaşan fotoğraf çekme süreci artık teknik bilgisi olmayan kullanıcıların da fotoğraf çekmesine sebep oldu. Mobil telefonlarla beraber cebimize de giren fotoğraf makinesi hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline geldi.
Teknoloji ne kadar ilerlerse ilerlesin (ya da ne kadar akıllanırsa akıllansın) daha iyi fotoğraf çekebilmek için hala kullanıcı müdahalesi gerekiyor. İşte çekim modları bu farklı durumlar için kullanıcının müdahalesi ile daha iyi fotoğraf çekmemize yardımcı olduklarına için hala önemli bir etken.
Örneğin gece yapılan manzara çekimlerinde uzun süreli pozlama, spor karşılaşmalarında ise yüksek enstantane değeri kullanmak gerekir (genelde). Her kullanıcının bunu bilmesi mümkün olmadığından özellikle amatör kullanım için çekim modları bulunur.
Çekim modları konusunda önce bu modların kumanda ettiği diyafram ve enstantane terimlerine kısaca göz atalım: Diyafram insan gözünde bulunan İris sisteminden esinlenerek uygulanmış ışık kontrol sistemidir. f değeri ve yanına konulan bir sayı ile ifade edilir (f2.8, f16 gibi). Sayı büyüdükçe diyafram kapanır (daha az ışık girer), küçüldükçe açılır (daha fazla ışık girer).
Enstantane ise sensörün üzerini kapatan ve açılma hızı kontrol edilebilen bir tür perdedir. Bu perdenin hızı ile konunun hızı eşitse (ya da yakınsa) konu net çıkar (makineyi sarmadığınızı varsayıyoruz). Aynı zamanda pozlama kontrolüne de yardımcı olur. Her fotoğrafın bir diyafram ve enstantane değeri vardır ve olmak zorundadır. Fotoğraflardaki pozlama temel olarak bu iki değerin kombinasyonları ile oluşturulur.
En yaygın olarak kullanılan ve giriş seviyesi kompakt modeller dışında hemen hemen tüm dijital fotoğraf makinelerinde bulunan çekim modları sırasıyla Otomatik, P, S, A ve M modlarıdır. Bu modda bütün her şey makineye bırakılır. Flaşın patlamasından, seçilecek diyafram ve enstantane değerine kadar herşey makine tarafından kararlaştırılır. Kullanıcıların büyük bir çoğunluğu bu modu kullanarak çekim yaparlar. Genel olarak olumlu sonuç verse de bazı özel durumlarda istenen sonucu olamazsınız. Bazı fotoğraf makinelerinde A harfi ile de gösterilir.
(Programable Auto): Programlanabilir Otomatik çekim modu. Flaşın çakıp çakmaması, pozlama türü, poz telafisi gibi bazı fonksiyonlar kullanıcının insiyatifine bırakılır. Esnek olması ve teknik bilgiye sahip olan kullanıcılara müdahale imkanı vermesi açısından önemli bir moddur. Ancak bu modda da diyafram ve enstantane değerini değiştiremezsiniz.
(Shutter Priority): Enstantane öncelikli çekim modu. Bu modda kullanıcı belli bir enstantane değeri verir. Fotoğraf makinesi de ortamda ölçtüğü pozlama ile bu değere karşılık gelen diyafram değerini kendisi atar. Bu mod genelde hareket hissi vermek için tercih edilir. Biraz teknik bilgi gerektirir. Bu mod her fotoğraf makinesinde bulunmaz.
A (Aperture Priority): Diyafram öncelikli çekim modu. Bu modda ise belli bir diyafram değeri verilir. Bunun karşılığı olan enstantane değeri fotoğraf makinesi tarafından otomatik olarak atanır. Diyaframın alan derinliği üzerindeki etkisini kullanmak için tercih edilen bir moddur. Biraz teknik bilgi gerektirir. Bu mod her fotoğraf makinesinde bulunmaz.
M (Manual): Manuel mod. Bu mod genelde teknik bilgiye sahip kullanıcılar tarafından tercih edilir. Ortam için uygun enstantane ve diyafram değeri kullanıcı tarafından atanır. Eğer değerlerde hata varsa fotoğraf makinesi çekim öncesinde kullanıcıyı uyarır. Teknik bilgi gerektirir ve her fotoğraf makinesinde bulunmaz.
Diger Cekim Modlari
Bu 5 temel modun dışında onlarca farklı çekim modu da bulunur. Birçok üretici bu modları Scene adı altında kullanıcıya sunar. Bu modlar içinde Spor, Portre, Yatay, Gece Portresi, Kar&Kumsal, Havai Fişek , Müze, Kopya, Günbatımı, Güneş, Panorama, Parti ve Lamba gibi hazır modlar bulunur. Bu modların en önemli özelliği seçilen şartlar için gerekli ayarları fotoğraf makinesine otomatik olarak yüklemeleridir. Bu modlar seçildiğinde fotoğraf makinesi belli ayarlar dışındaki seçenekleri değiştirmenize izin vermez. Örneğin Gece Portresi modunda mutlaka flaş açık olmalıdır ve makine bu modda flaşı açar. Bunu kapatmanız mümkün olmaz. Havai fişek modunda ise flaş mutlaka kapalı olmalıdır. Dijital fotoğraf makinesi bu modu seçtiğinizde flaşı kapatır ve açmanıza izin vermez.
Modların kullanımı ise basittir: Bulunduğunuz ortama uygun modu seçtiğinizde makine bir dizi ayarı otomatik olarak değiştirir. Örneğin gece manzara moduna aldığınızda fotoğraf makinesi uzun süreli pozlama seçeneğini aktif hale getirir ve diyaframı sonuna kadar açar. Kullanıcıya ise sadece düğmeye basmak kalır.
Benzer şekilde Panorama modunda fotoğraf makinesine birbirini tamamlayacak şekilde fotoğraf çekecek ayarlar yüklenir. Panorama modu en az 2 ya da daha fazla karenin birleştirilerek geniş bir manzarayı kapsayacak fotoğraflar çekmeye işlevini yerine getirir.
Birçok makinede Panorama modunda bir kare çektikten sonra o karenin en sağ uç kısmı belli belirsiz görünecek şekilde ekranda gösterilir. Bu da kullanıcıya bir sonraki karenin hizalanmasında yardımcı olur. İstisnaları olmakla beraber günümüzdeki birçok dijital fotoğraf makinesi Panoramik fotoğrafları kendisi birleştirebilmektedir. Çok az sayıda fotoğraf makinesinde ise bu işlemi bilgisayar üzerinde ek yazılımla yapmak gerekir.
Portre modunda ise son aylarda fotoğraf makinelerinde karşımıza çıkan yüze netlik yapma teknoloji kullanılır (Face Detection). Böylece çekilen kişinin yüzünün net olarak çıkması garanti edilir.
Hangi mode nerede kullanilmalidir?
Çekim modlarının nasıl ve nerede kullanıcağı sorusuna genel bir cevap verilebilir. Eğer kullanıcı fazla teknik bilgye sahip değilse ağırlıklı olarak Otomatik ya da P (Programable Auto) modunu tercih edebilir. Bu iki mod birçok durum için yeterli sonuç verir. Önceden belirlenmiş bazı durumlar için kullanılan hazır çekim modları ise (Havai Fişek, Gece, Portre ve benzeri gibi) o uygun durum oluştuğunda tercih edilebilir. Bu biraz da kullanıcının tecrübesine ve hızlı karar verme yeteneğine bağlıdır. Elbette doğru yerde doğru tercih yapmak daha iyi fotoğraflar elde etmenizde yardımcı olur.
Tabi bu yanlış çekim modu kullandığınızda çok kötü sonuçlar alacağınız anlamına gelmez. Ama doğru modları tercih ettiğinizde iyi sonuçlar elde etmeniz garanti olur.
Fotoğrafçılığın zor ve sadece çok ciddi vakit/emek harcayanların yapabildiği bir hobi olduğu dönemlerde (filmli makineler zamanını kastediyorum) birçok teknik bilgiye sahip olmak gerekiyordu: Uygun diyafram/enstantane, ışığın yönü, ışığın rengi, siyah/beyaz dengesi vb. gibi bir çok teknik bilgi kullanıcılara daha iyi fotoğraf çekmelerinde yardımcı oluyordu.
Dijital teknoloji ile beraber kolaylaşan fotoğraf çekme süreci artık teknik bilgisi olmayan kullanıcıların da fotoğraf çekmesine sebep oldu. Mobil telefonlarla beraber cebimize de giren fotoğraf makinesi hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline geldi.
Teknoloji ne kadar ilerlerse ilerlesin (ya da ne kadar akıllanırsa akıllansın) daha iyi fotoğraf çekebilmek için hala kullanıcı müdahalesi gerekiyor. İşte çekim modları bu farklı durumlar için kullanıcının müdahalesi ile daha iyi fotoğraf çekmemize yardımcı olduklarına için hala önemli bir etken.
Örneğin gece yapılan manzara çekimlerinde uzun süreli pozlama, spor karşılaşmalarında ise yüksek enstantane değeri kullanmak gerekir (genelde). Her kullanıcının bunu bilmesi mümkün olmadığından özellikle amatör kullanım için çekim modları bulunur.
Çekim modları konusunda önce bu modların kumanda ettiği diyafram ve enstantane terimlerine kısaca göz atalım: Diyafram insan gözünde bulunan İris sisteminden esinlenerek uygulanmış ışık kontrol sistemidir. f değeri ve yanına konulan bir sayı ile ifade edilir (f2.8, f16 gibi). Sayı büyüdükçe diyafram kapanır (daha az ışık girer), küçüldükçe açılır (daha fazla ışık girer).
Enstantane ise sensörün üzerini kapatan ve açılma hızı kontrol edilebilen bir tür perdedir. Bu perdenin hızı ile konunun hızı eşitse (ya da yakınsa) konu net çıkar (makineyi sarmadığınızı varsayıyoruz). Aynı zamanda pozlama kontrolüne de yardımcı olur. Her fotoğrafın bir diyafram ve enstantane değeri vardır ve olmak zorundadır. Fotoğraflardaki pozlama temel olarak bu iki değerin kombinasyonları ile oluşturulur.
En yaygın olarak kullanılan ve giriş seviyesi kompakt modeller dışında hemen hemen tüm dijital fotoğraf makinelerinde bulunan çekim modları sırasıyla Otomatik, P, S, A ve M modlarıdır. Bu modda bütün her şey makineye bırakılır. Flaşın patlamasından, seçilecek diyafram ve enstantane değerine kadar herşey makine tarafından kararlaştırılır. Kullanıcıların büyük bir çoğunluğu bu modu kullanarak çekim yaparlar. Genel olarak olumlu sonuç verse de bazı özel durumlarda istenen sonucu olamazsınız. Bazı fotoğraf makinelerinde A harfi ile de gösterilir.
(Programable Auto): Programlanabilir Otomatik çekim modu. Flaşın çakıp çakmaması, pozlama türü, poz telafisi gibi bazı fonksiyonlar kullanıcının insiyatifine bırakılır. Esnek olması ve teknik bilgiye sahip olan kullanıcılara müdahale imkanı vermesi açısından önemli bir moddur. Ancak bu modda da diyafram ve enstantane değerini değiştiremezsiniz.
(Shutter Priority): Enstantane öncelikli çekim modu. Bu modda kullanıcı belli bir enstantane değeri verir. Fotoğraf makinesi de ortamda ölçtüğü pozlama ile bu değere karşılık gelen diyafram değerini kendisi atar. Bu mod genelde hareket hissi vermek için tercih edilir. Biraz teknik bilgi gerektirir. Bu mod her fotoğraf makinesinde bulunmaz.
A (Aperture Priority): Diyafram öncelikli çekim modu. Bu modda ise belli bir diyafram değeri verilir. Bunun karşılığı olan enstantane değeri fotoğraf makinesi tarafından otomatik olarak atanır. Diyaframın alan derinliği üzerindeki etkisini kullanmak için tercih edilen bir moddur. Biraz teknik bilgi gerektirir. Bu mod her fotoğraf makinesinde bulunmaz.
M (Manual): Manuel mod. Bu mod genelde teknik bilgiye sahip kullanıcılar tarafından tercih edilir. Ortam için uygun enstantane ve diyafram değeri kullanıcı tarafından atanır. Eğer değerlerde hata varsa fotoğraf makinesi çekim öncesinde kullanıcıyı uyarır. Teknik bilgi gerektirir ve her fotoğraf makinesinde bulunmaz.
Diger Cekim Modlari
Bu 5 temel modun dışında onlarca farklı çekim modu da bulunur. Birçok üretici bu modları Scene adı altında kullanıcıya sunar. Bu modlar içinde Spor, Portre, Yatay, Gece Portresi, Kar&Kumsal, Havai Fişek , Müze, Kopya, Günbatımı, Güneş, Panorama, Parti ve Lamba gibi hazır modlar bulunur. Bu modların en önemli özelliği seçilen şartlar için gerekli ayarları fotoğraf makinesine otomatik olarak yüklemeleridir. Bu modlar seçildiğinde fotoğraf makinesi belli ayarlar dışındaki seçenekleri değiştirmenize izin vermez. Örneğin Gece Portresi modunda mutlaka flaş açık olmalıdır ve makine bu modda flaşı açar. Bunu kapatmanız mümkün olmaz. Havai fişek modunda ise flaş mutlaka kapalı olmalıdır. Dijital fotoğraf makinesi bu modu seçtiğinizde flaşı kapatır ve açmanıza izin vermez.
Modların kullanımı ise basittir: Bulunduğunuz ortama uygun modu seçtiğinizde makine bir dizi ayarı otomatik olarak değiştirir. Örneğin gece manzara moduna aldığınızda fotoğraf makinesi uzun süreli pozlama seçeneğini aktif hale getirir ve diyaframı sonuna kadar açar. Kullanıcıya ise sadece düğmeye basmak kalır.
Benzer şekilde Panorama modunda fotoğraf makinesine birbirini tamamlayacak şekilde fotoğraf çekecek ayarlar yüklenir. Panorama modu en az 2 ya da daha fazla karenin birleştirilerek geniş bir manzarayı kapsayacak fotoğraflar çekmeye işlevini yerine getirir.
Birçok makinede Panorama modunda bir kare çektikten sonra o karenin en sağ uç kısmı belli belirsiz görünecek şekilde ekranda gösterilir. Bu da kullanıcıya bir sonraki karenin hizalanmasında yardımcı olur. İstisnaları olmakla beraber günümüzdeki birçok dijital fotoğraf makinesi Panoramik fotoğrafları kendisi birleştirebilmektedir. Çok az sayıda fotoğraf makinesinde ise bu işlemi bilgisayar üzerinde ek yazılımla yapmak gerekir.
Portre modunda ise son aylarda fotoğraf makinelerinde karşımıza çıkan yüze netlik yapma teknoloji kullanılır (Face Detection). Böylece çekilen kişinin yüzünün net olarak çıkması garanti edilir.
Hangi mode nerede kullanilmalidir?
Çekim modlarının nasıl ve nerede kullanıcağı sorusuna genel bir cevap verilebilir. Eğer kullanıcı fazla teknik bilgye sahip değilse ağırlıklı olarak Otomatik ya da P (Programable Auto) modunu tercih edebilir. Bu iki mod birçok durum için yeterli sonuç verir. Önceden belirlenmiş bazı durumlar için kullanılan hazır çekim modları ise (Havai Fişek, Gece, Portre ve benzeri gibi) o uygun durum oluştuğunda tercih edilebilir. Bu biraz da kullanıcının tecrübesine ve hızlı karar verme yeteneğine bağlıdır. Elbette doğru yerde doğru tercih yapmak daha iyi fotoğraflar elde etmenizde yardımcı olur.
Tabi bu yanlış çekim modu kullandığınızda çok kötü sonuçlar alacağınız anlamına gelmez. Ama doğru modları tercih ettiğinizde iyi sonuçlar elde etmeniz garanti olur.
