Furkan EKMEN
♾️Grafik Gurusu♾️
- Katılım
- 26 May 2010
- Mesajlar
- 1,975
- Tepkime puanı
- 40
Piller hakkında merak edilenler
Kullandığımız taşınabilir cihazların çoğunda yer alan pillerin türlerini ve bu türler arasındaki farkları sizler için inceledik.
B ilgisayarlarımızda yer alan görüntü kartı ve sabit disk gibi farklı türden bileşenler sürekli olarak yenilenmesine rağmen büyük bir değişim içinde değiller. Diğer yandan çevre birimleri sürekli olarak farklı özellikler ve yenilikler sunmak üzere tekrar ve tekrar tasarlanıyorlar. Bilgisayarlara bağımlı olarak çalışan çevre birimleri dışında taşınabilir türden olan kullanıcı dostu cihazlar giderek yaygınlaşıyor. Teknolojik anlamda dur durak bilmeden gerçekleşen ilerleme akıllı cihazların vazgeçilmez olmasına neden oluyor. Buna en güzel örnek ses kaydı, video oynatıcısı ve fotoğraf makinesi gibi özellikleri bir arada barındıran akıllı cihazlar. Bu akıllı cihazların öyle bir türü var ki yedi farklı özelliği tek bir hacme sığdırabiliyor. Bu cihazlar elbette MP3 çalar olarak adlandırılan ancak nice farklı özelliği bir araya getiren ürünler.
MP3 çalarlar son derece marifetli
Bu ayki testimizin de konusu olan MP3 çalarların büyük bir kısmı şu özeliklere sahip: Dijital müzik dosyalarını çalma, stereo FM radyo, dahili mikrofon ile ses kaydı, FM radyo veya ses girişi üzerinden MP3 formatlı ses kaydı, USB taşınabilir bellek, yabancı dil öğrenme fonksiyonu ve kart okuyucusu. Bunca özelliği bir araya getiren bu cihazlar yıllarca sorunsuz biçimde kullanılabiliyor. Tek ihtiyacınız olan müzik dosyalarını aktaracağınız bir bilgisayar. Elbette bir şeye daha ihtiyacınız olabilir. Bu cihazların bir kısmı şarj edilebilir dahili bataryaya sahip olsa bile, bir kısmı kalem pil (AA) ya da ince tip pil (AAA) ile çalışmakta. Dahili bataryaların avantaj sağladığı ortada; ama bu durumun bazı dezavantajları da yok değil. Örneğin uzun bir yolculuğa çıktığınızda ve batarya bittiğinde, şarj için elektrik enerjisine ya da bir bilgisayara muhtaç oluyorsunuz.
Aksine AA ya da AAA pil kullanan bir ürüne sahipseniz cebinizdeki yedek pilleri takarak müzik zevkinize ara vermeden devam edebilirsiniz. Sadece MP3 çalarlar için geçerli olmayıp dijital fotoğraf makinesi, kablosuz klavye – fare ve kablosuz kulaklıklar için de geçerli olan bu durum kullanıcıların dikkatli olmasını gerektiriyor. Bunun sebebi piyasada çok farklı marka ürün ve çok farklı tipte pillerin yer alıyor oluşu.
Türkiye genelindeki durum
Türkiye piyasasında yaklaşık 90 farklı marka pil yer almakta. Ancak bu markalar içinden en fazla 15 tanesi bilinen markalar. Bu markaların bazılarının aynı firmalar tarafından üretildiği de oluyor. Farklı isimlere ama aynı özelliklere sahip olan bu ürünler farklı piyasalarda ve farklı pazarlama teknikleri ile şansını deneyebiliyor. Tüketiciler genellikle bir kez kullanılabilen pillere rağbet göstermekte. Bunun altında yatan neden bu pillerin 500 bin – 2 milyon TL arasında değişen uygun fiyatları. Bir kez kullanılabilen bu pillerde iki farklı teknoloji kullanılmakta; çinko – karbon ve alkalin piller. Çok daha ucuza üretilebilen çinko – karbon piller oldukça uzun bir geçmişe sahip. Teknik sınırlandırmaları nedeniyle ömürleri son derece sınırlı olan bu piller, tüm türler arasında en kısa ömürlü olanlar. Diğer yandan alkalin piller ise çinko – kurşun pillere nazaran 5 – 10 kat daha fazla ömre sahip. Çoğu kullanıcı bu performans farkının bilincinde olmadığı için, piyasa genelinde yaklaşık olarak yüzde 90 oranında çinko – kurşun piller satılmakta.
Voltaj farkı önemsiz
Şarj edilebilir piller için geçerli olan gerilim 1.2 Volt. Bu türden bir pil kullanılması cihazların performansı üzerinde olumsuz etki yaratmamakta. Şarj edilemeyen ve 1.5 Volt olarak bilinen piller bu gerilimi sadece en başlarda sunabilse de, zaman içinde gerilim düşüyor. Şarj edilebilir pillerde gerçekleşen voltaj düşmesi ise daha yavaş gerçekleşiyor. Uzun süre kullanılmayacak şarj edilebilir pilleri boş olarak saklamayın. Bu pilleri tam olarak doldurmuş olsanız bile 2 – 3 ay içinde kendiliklerinden boşalacaklardır. Bu nedenle kullanılmayan şarj edilebilir pilleri de ara sıra şarj etmekte fayda var.
Sığa kavramı
Sığa denildiğinde bir pilin toplam kapasitesini anlıyoruz. Örneğin sığası 500 mAh olan bir pili, güç tüketimi 100 mA olan bir radyoda kullandığımızda 5 saat sonra pilin bitmesi beklenir. 100 mA olan akım değeri, cihaz üzerinde belirtilir ya da cihazın güç tüketimi kullanılarak hesaplanabilir. Bu radyo için belirtilen güç değeri 0.3 Watt ve 1.5 Voltluk iki adet kalem pil kullanıyorsa, bu durumda ‘Güç = Gerilim x Akım’ eşitliğinden ‘0.3 = (2 x 1.5) x Akım’ olduğundan akım değeri 0.1 A yani 100 mA olarak bulunabilir.
Çinko – karbon pillerin sığası oldukça düşük. Alkalin pillerin ise 5 – 10 kat daha yüksek (AA pillerde en fazla 1500 mAh) sığaya sahip olduğunu belirtmiştik. Bu nedenle kullanacağınız cihazın ne derece fazla güç tükettiğine bakarak doğru bir seçim yapabilirsiniz. Örneğin uzaktan kumanda ve saat gibi cihazlar çok az enerji harcar ve çinko – karbon pillerle bile sorunsuzca birkaç yıl çalışabilirler. Böyle bir durumda elbette alkalin pil de kullanabilirsiniz. Ancak ekonomik bir seçim yapmanız gerekirse çinko – kurşun pillere yönelebilirsiniz.
Şarjlı pillerin üstünlükleri
Alkalin piller için her ne kadar ekonomik demiş olsak da uzun vadede düşünüldüğünde bunun çok da doğru olmadığı ortaya çıkmakta. Örneğin bazı durumlarda iki günde bir MP3 çalarınızın pillerini değiştirmeniz gerekebilir. Bu da sizin için önemli bir masraf açabilir. Bu nedenledir ki şarj edilebilir pillere olan ilgi son yıllarda katlanarak artmakta. Ortalama 1000 kez şarj edilebilen şarjlı piller ana olarak iki kategoriye ayrılmakta. Nikel – kadmiyum olarak adlandırılan ve birinci nesil olarak nitelendirilen şarj edilebilir piller kapasite sınırlarına ulaşmış durumda. En fazla 1400 mAh (AA pillerde) değerlerine kadar çıkabilen nikel-kadmiyum pillerin bir dezavantajı Memory Effect – Hafıza Etkisi olarak adlandırılan ve kullanım hatalarından kaynaklanan kapasite azalması. Nikel – kadmiyum piller çok yüksek akım değerlerine ulaşabilmesine rağmen yanlış kullanım sonucunda kısa sürede sığa azalabiliyor. Nikel – kadmiyum pilleri tamamen boşalmadan şarj etmek pil ömrünü ve sığasını düşürmekte. Bu pilleri tam olarak bitmeden doldurmamalı, bittikten sonra da hemen doldurmalısınız.
Nikel – Metal Hidrit (Ni-MH) piller ise 700 – 2300 mAh arası kapasitelere sahip. Sığa kaybı sorunu olmayan bu pilleri tam bitmeden şarj etmek sorun yaratmıyor. Özellikle dijital fotoğraf makinesi kullanıcıları 2000 mAh ve üstü sığaya sahip Ni- MH piller kullanmalı. Aynı husus MP3 çalarlar için de geçerli. Bu nedenle şarj edilebilir pil seçerken türüne, sığasına ve şarj edilebilme sayısına dikkat etmenizi öneriyoruz. Şarj edilebilir pillerden en yüksek verimi alabilmek ve uzun ömürlü olmalarını sağlamak için uyumlu şarj cihazlarını kullanmak öneriliyor. Şarj cihazları açısından gerçekleşen en büyük değişim şarj sürelerinin giderek düşmesi. 15 dakikaya kadar inen şarj süreleri piller üzerine çok yüksek akım verilmesini zorunlu kılıyor. Bu tür bir fazla yükleme ve ısınma pil ömrünü kısaltır gibi düşünülse de kurallara uyulduğu ve uyumlu piller kullanıldığı sürece korkmanıza gerek yok. Piller dolduğu anda akım kesme özelliğine sahip olan ve kullanılan şarjlı pilin türünü otomatik olarak algılayabilen yeni nesil cihazlar son derece marifetli. Ancak bu tip hızlı şarj cihazları ile birlikte farklı marka piller kullanıldığında bu pillerin sığasını kaybetme riski bulunuyor. Şarj cihazlarının bazıları ile birlikte sunulan otomobil çakmağı adaptörü sayesinde pillerinizi araç içindeyken de şarj edebiliyorsunuz. Evren Elektronik tarafından dağıtımı yapılan Camelion Akıllı Şarj Cihazı bu özelliğe sahip. Diğer yandan yüksek akıma, aşırı ısınmaya ve pillerin ters yerleştirilmesine karşı koruma özellikleri de bulunuyor.
Şarj edilebilir pillerin en büyük artılarından biri de çevre kirliliği oluşturmamaları. Ortalama olarak 5 yıl kullanılabilen bu piller ekonomik oldukları gibi çevre koruması açısından da son derece etkililer.
Doğru seçim yapmak şart
Anlık akım değerleri yeterince yüksek olmayan piller dijital fotoğraf makinesi gibi yüksek güç çeken bazı cihazların çalışmasını bile engellemekte. Hatta bilinçli olmayan kullanıcılar bu durumda cihazlarının çok yetersiz olduğunu bile sanabilir. Bu nedenledir ki üreticiler tarafından tavsiye edilen (pek çok kez alkalin piller önerilir) pil türlerini kullanmak şart. Alkalin pillerin Ultra Alkaline olarak adlandırılan versiyonları ise özellikle yüksek güç tüketen cihazlar için birebir. Bazı durumlarda piller arasındaki farklılıkları bilmeyen kullanıcılar belirli bir markayı kullanmaktan bile vazgeçebiliyor. Belirli bir firmanın çinko – karbon pillerinden memnun kalmayan ya da dikkatsizlik sonucu son kullanma tarihi geçmiş ürünleri satın alan bir kişi, bu firmanın tüm ürünlerinin yetersiz olduğunu sanabiliyor. Piller arasındaki farkları bilmek ve bilinçli tüketici olmaksa, her zaman için avantajlı bir durum.
Kullandığımız taşınabilir cihazların çoğunda yer alan pillerin türlerini ve bu türler arasındaki farkları sizler için inceledik.
B ilgisayarlarımızda yer alan görüntü kartı ve sabit disk gibi farklı türden bileşenler sürekli olarak yenilenmesine rağmen büyük bir değişim içinde değiller. Diğer yandan çevre birimleri sürekli olarak farklı özellikler ve yenilikler sunmak üzere tekrar ve tekrar tasarlanıyorlar. Bilgisayarlara bağımlı olarak çalışan çevre birimleri dışında taşınabilir türden olan kullanıcı dostu cihazlar giderek yaygınlaşıyor. Teknolojik anlamda dur durak bilmeden gerçekleşen ilerleme akıllı cihazların vazgeçilmez olmasına neden oluyor. Buna en güzel örnek ses kaydı, video oynatıcısı ve fotoğraf makinesi gibi özellikleri bir arada barındıran akıllı cihazlar. Bu akıllı cihazların öyle bir türü var ki yedi farklı özelliği tek bir hacme sığdırabiliyor. Bu cihazlar elbette MP3 çalar olarak adlandırılan ancak nice farklı özelliği bir araya getiren ürünler.
MP3 çalarlar son derece marifetli
Bu ayki testimizin de konusu olan MP3 çalarların büyük bir kısmı şu özeliklere sahip: Dijital müzik dosyalarını çalma, stereo FM radyo, dahili mikrofon ile ses kaydı, FM radyo veya ses girişi üzerinden MP3 formatlı ses kaydı, USB taşınabilir bellek, yabancı dil öğrenme fonksiyonu ve kart okuyucusu. Bunca özelliği bir araya getiren bu cihazlar yıllarca sorunsuz biçimde kullanılabiliyor. Tek ihtiyacınız olan müzik dosyalarını aktaracağınız bir bilgisayar. Elbette bir şeye daha ihtiyacınız olabilir. Bu cihazların bir kısmı şarj edilebilir dahili bataryaya sahip olsa bile, bir kısmı kalem pil (AA) ya da ince tip pil (AAA) ile çalışmakta. Dahili bataryaların avantaj sağladığı ortada; ama bu durumun bazı dezavantajları da yok değil. Örneğin uzun bir yolculuğa çıktığınızda ve batarya bittiğinde, şarj için elektrik enerjisine ya da bir bilgisayara muhtaç oluyorsunuz.
Aksine AA ya da AAA pil kullanan bir ürüne sahipseniz cebinizdeki yedek pilleri takarak müzik zevkinize ara vermeden devam edebilirsiniz. Sadece MP3 çalarlar için geçerli olmayıp dijital fotoğraf makinesi, kablosuz klavye – fare ve kablosuz kulaklıklar için de geçerli olan bu durum kullanıcıların dikkatli olmasını gerektiriyor. Bunun sebebi piyasada çok farklı marka ürün ve çok farklı tipte pillerin yer alıyor oluşu.
Türkiye genelindeki durum
Türkiye piyasasında yaklaşık 90 farklı marka pil yer almakta. Ancak bu markalar içinden en fazla 15 tanesi bilinen markalar. Bu markaların bazılarının aynı firmalar tarafından üretildiği de oluyor. Farklı isimlere ama aynı özelliklere sahip olan bu ürünler farklı piyasalarda ve farklı pazarlama teknikleri ile şansını deneyebiliyor. Tüketiciler genellikle bir kez kullanılabilen pillere rağbet göstermekte. Bunun altında yatan neden bu pillerin 500 bin – 2 milyon TL arasında değişen uygun fiyatları. Bir kez kullanılabilen bu pillerde iki farklı teknoloji kullanılmakta; çinko – karbon ve alkalin piller. Çok daha ucuza üretilebilen çinko – karbon piller oldukça uzun bir geçmişe sahip. Teknik sınırlandırmaları nedeniyle ömürleri son derece sınırlı olan bu piller, tüm türler arasında en kısa ömürlü olanlar. Diğer yandan alkalin piller ise çinko – kurşun pillere nazaran 5 – 10 kat daha fazla ömre sahip. Çoğu kullanıcı bu performans farkının bilincinde olmadığı için, piyasa genelinde yaklaşık olarak yüzde 90 oranında çinko – kurşun piller satılmakta.
Voltaj farkı önemsiz
Şarj edilebilir piller için geçerli olan gerilim 1.2 Volt. Bu türden bir pil kullanılması cihazların performansı üzerinde olumsuz etki yaratmamakta. Şarj edilemeyen ve 1.5 Volt olarak bilinen piller bu gerilimi sadece en başlarda sunabilse de, zaman içinde gerilim düşüyor. Şarj edilebilir pillerde gerçekleşen voltaj düşmesi ise daha yavaş gerçekleşiyor. Uzun süre kullanılmayacak şarj edilebilir pilleri boş olarak saklamayın. Bu pilleri tam olarak doldurmuş olsanız bile 2 – 3 ay içinde kendiliklerinden boşalacaklardır. Bu nedenle kullanılmayan şarj edilebilir pilleri de ara sıra şarj etmekte fayda var.
Sığa kavramı
Sığa denildiğinde bir pilin toplam kapasitesini anlıyoruz. Örneğin sığası 500 mAh olan bir pili, güç tüketimi 100 mA olan bir radyoda kullandığımızda 5 saat sonra pilin bitmesi beklenir. 100 mA olan akım değeri, cihaz üzerinde belirtilir ya da cihazın güç tüketimi kullanılarak hesaplanabilir. Bu radyo için belirtilen güç değeri 0.3 Watt ve 1.5 Voltluk iki adet kalem pil kullanıyorsa, bu durumda ‘Güç = Gerilim x Akım’ eşitliğinden ‘0.3 = (2 x 1.5) x Akım’ olduğundan akım değeri 0.1 A yani 100 mA olarak bulunabilir.
Çinko – karbon pillerin sığası oldukça düşük. Alkalin pillerin ise 5 – 10 kat daha yüksek (AA pillerde en fazla 1500 mAh) sığaya sahip olduğunu belirtmiştik. Bu nedenle kullanacağınız cihazın ne derece fazla güç tükettiğine bakarak doğru bir seçim yapabilirsiniz. Örneğin uzaktan kumanda ve saat gibi cihazlar çok az enerji harcar ve çinko – karbon pillerle bile sorunsuzca birkaç yıl çalışabilirler. Böyle bir durumda elbette alkalin pil de kullanabilirsiniz. Ancak ekonomik bir seçim yapmanız gerekirse çinko – kurşun pillere yönelebilirsiniz.
Şarjlı pillerin üstünlükleri
Alkalin piller için her ne kadar ekonomik demiş olsak da uzun vadede düşünüldüğünde bunun çok da doğru olmadığı ortaya çıkmakta. Örneğin bazı durumlarda iki günde bir MP3 çalarınızın pillerini değiştirmeniz gerekebilir. Bu da sizin için önemli bir masraf açabilir. Bu nedenledir ki şarj edilebilir pillere olan ilgi son yıllarda katlanarak artmakta. Ortalama 1000 kez şarj edilebilen şarjlı piller ana olarak iki kategoriye ayrılmakta. Nikel – kadmiyum olarak adlandırılan ve birinci nesil olarak nitelendirilen şarj edilebilir piller kapasite sınırlarına ulaşmış durumda. En fazla 1400 mAh (AA pillerde) değerlerine kadar çıkabilen nikel-kadmiyum pillerin bir dezavantajı Memory Effect – Hafıza Etkisi olarak adlandırılan ve kullanım hatalarından kaynaklanan kapasite azalması. Nikel – kadmiyum piller çok yüksek akım değerlerine ulaşabilmesine rağmen yanlış kullanım sonucunda kısa sürede sığa azalabiliyor. Nikel – kadmiyum pilleri tamamen boşalmadan şarj etmek pil ömrünü ve sığasını düşürmekte. Bu pilleri tam olarak bitmeden doldurmamalı, bittikten sonra da hemen doldurmalısınız.
Nikel – Metal Hidrit (Ni-MH) piller ise 700 – 2300 mAh arası kapasitelere sahip. Sığa kaybı sorunu olmayan bu pilleri tam bitmeden şarj etmek sorun yaratmıyor. Özellikle dijital fotoğraf makinesi kullanıcıları 2000 mAh ve üstü sığaya sahip Ni- MH piller kullanmalı. Aynı husus MP3 çalarlar için de geçerli. Bu nedenle şarj edilebilir pil seçerken türüne, sığasına ve şarj edilebilme sayısına dikkat etmenizi öneriyoruz. Şarj edilebilir pillerden en yüksek verimi alabilmek ve uzun ömürlü olmalarını sağlamak için uyumlu şarj cihazlarını kullanmak öneriliyor. Şarj cihazları açısından gerçekleşen en büyük değişim şarj sürelerinin giderek düşmesi. 15 dakikaya kadar inen şarj süreleri piller üzerine çok yüksek akım verilmesini zorunlu kılıyor. Bu tür bir fazla yükleme ve ısınma pil ömrünü kısaltır gibi düşünülse de kurallara uyulduğu ve uyumlu piller kullanıldığı sürece korkmanıza gerek yok. Piller dolduğu anda akım kesme özelliğine sahip olan ve kullanılan şarjlı pilin türünü otomatik olarak algılayabilen yeni nesil cihazlar son derece marifetli. Ancak bu tip hızlı şarj cihazları ile birlikte farklı marka piller kullanıldığında bu pillerin sığasını kaybetme riski bulunuyor. Şarj cihazlarının bazıları ile birlikte sunulan otomobil çakmağı adaptörü sayesinde pillerinizi araç içindeyken de şarj edebiliyorsunuz. Evren Elektronik tarafından dağıtımı yapılan Camelion Akıllı Şarj Cihazı bu özelliğe sahip. Diğer yandan yüksek akıma, aşırı ısınmaya ve pillerin ters yerleştirilmesine karşı koruma özellikleri de bulunuyor.
Şarj edilebilir pillerin en büyük artılarından biri de çevre kirliliği oluşturmamaları. Ortalama olarak 5 yıl kullanılabilen bu piller ekonomik oldukları gibi çevre koruması açısından da son derece etkililer.
Doğru seçim yapmak şart
Anlık akım değerleri yeterince yüksek olmayan piller dijital fotoğraf makinesi gibi yüksek güç çeken bazı cihazların çalışmasını bile engellemekte. Hatta bilinçli olmayan kullanıcılar bu durumda cihazlarının çok yetersiz olduğunu bile sanabilir. Bu nedenledir ki üreticiler tarafından tavsiye edilen (pek çok kez alkalin piller önerilir) pil türlerini kullanmak şart. Alkalin pillerin Ultra Alkaline olarak adlandırılan versiyonları ise özellikle yüksek güç tüketen cihazlar için birebir. Bazı durumlarda piller arasındaki farklılıkları bilmeyen kullanıcılar belirli bir markayı kullanmaktan bile vazgeçebiliyor. Belirli bir firmanın çinko – karbon pillerinden memnun kalmayan ya da dikkatsizlik sonucu son kullanma tarihi geçmiş ürünleri satın alan bir kişi, bu firmanın tüm ürünlerinin yetersiz olduğunu sanabiliyor. Piller arasındaki farkları bilmek ve bilinçli tüketici olmaksa, her zaman için avantajlı bir durum.
