içindekiler
GİRİŞ
ÖĞRENME FAALİYETİ–1,
VERNİK BASKIYA
Vernik Hazırlamak
Vernik Çeşitleri
Kurutma Yöntemleri
Su Bazlı Verniklerin Kuruma Yöntemleri
Verniklerin Kuruma Yöntemleri
. Kurumaya Etki Eden Faktörler
81.3.1. Verniğin Yapısı
Baskı Malzemesinin Emiciliği
Mürekkep Tabakasının Kalınlığı
Kâğıdın Akış Süresi
1.3.5. Vernik Tabakasının Kalınlığı
UYGULAMA FAALİYETİ
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖĞRENME FAALİYETİ–2
BASKIDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
2.1. Vernik Baskıda İşlem Sırası
UYGULAMA FAALİYETİ
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
MODÜL DEĞERLENDİRME
CEVAP ANAHTARLARI
KAYNAKÇA
? Vernik çeşitlerini ve vernik yapımında kullanılan katkı maddelerinin neler
olduğunu araştırınız.
? Vernikbaskısının yapıldığıdurumlarıaraştırınız.
? Ofsette vernik baskının kurutma yöntemlerini, kurutmaya ve kurutmaya etki
edenfaktörleri araştırınız.
1.VERNİKBASKIYA HAZIRLIK
Kâğıt ve karton ambalaj sektöründe estetik, dayanıklılık ve bariyer özellikleri
neredeyse bir gereklilikhâline dönüştüğü için baskılı ambalajlar genellikle üst vernikler veya
laklarla kaplanır hâle gelmiştir. Değişen pazar koşulları, ambalaj tasarımcılarını ve
matbaacıları farklı arayışlara yönlendirmiştir. Ürünün satış grafiğinde estetiksel görünümün
önem kazanması verniklerin önemini artırmıştır. Vernik baskının gerçekleştirilebilmesi için
ilk önce verniğin hazırlanması gerekir. Vernik hazırlanırken bazı kimyasal işlemler ve
aşamalardangeçirilir.Buişlemve aşamalar aşağıda anlatılmıştır.
1.1.VernikHazırlamak
Zeminli işlerde, işin kurumasını çabuklaştırmak ve çizilmesini önlemek için baskı
yapar gibi uygulanan bir işlemdir. Baskı makinesinin boya haznesine vernik konularak
yapılır.
1.1.1.Vernik Çeşitleri
Ofset baskılı kâğıt ve kartonların üzerine uygulanan ve baskıya parlak veya mat etki
veren aynı zamanda kayganlık, parlaklık, koruyuculuk, bariyer ve yapışma özelliği sağlamak
içinkullanılan malzemedir. Su ve yağbazlı olmaküzere iki çeşit üst vernikbulunmaktadır.
3
1.1.1.1.Su Bazlı ÜstVernikler
Son yıllarda çevre bilincinin artmasıyla su bazlı ürünlere olantalepler artmıştır. Bunun
yanı sıra ucuz ve çok amaçlı bir ürün olması nedeniyle su bazlı vernikler pazar payını
artırmaktadır.
Resim1.1: Su bazlı vernik
Su bazlı verniklerin yapısında verniğin kuruma, yüzey gerilimi, kayganlık, sürtünme
direnci, film tabakası oluşturması ile ilgili özeliklerini etkileyen çeşitli katkı maddeleri
bulunur.Subazlı verniğinyapısında bulunanbazı solventler kurumayı hızlandır.
Farklı yöntemler ile uygulanabilmeleri açısından matbaacının kendi şartlarına göre
uygulama yapmasına olanaktanırlar.Su bazlı vernikler;
? Ofsetbaskı makinelerininlaklama ünitelerinden,
? Ofsetbaskı makinelerininmürekkep haznelerinden,
? Özel laklama makinelerinden,
? Ofsetmakinelerininnemlendirme ünitelerinden uygulanabilmektedir.
? Yaş üstü-yaş ve kuruüstü-yaş olarakuygulanabilir.
? MürekkepHaznesindenUygulananSuBazlı Vernik
Mürekkep haznesinden uygulandığından dolayı daha yüksek viskozite değerlerine
sahiptir. Kuruma süresi, diğer su bazlı verniklere göre daha uzundur. Bundan dolayı
yapısında bulunan alkol amonyak gibi ham maddeler mürekkep ile daha uzun süre temas
eder. Dayanıklılık özellikleri, zayıf mürekkepler ile yapılmış baskıları bozabilir. Bu tip
vernikkullanılacaksa bu durumgözönünde bulundurulmalıdır.
4
? DispersiyonVernik
Parlak dispersiyon vernik; her türlü kâğıt, karton ve folyo baskıları için kullanılan
parlak standart özellikte su bazlı verniktir. Parlaklık, uygulanan mürekkep filmi kalınlığına
göre değişimgösterir.
Mat dispersiyon, baskıda mat bir görüntü istendiği durumlarda kullanılırlar. Matlık
derecesi istenilen seviyeye göre ayarlanabilir. Ayrıca mat mürekkep kullanmak yerine aynı
görüntümat dispersiyon lak kullanılarakda eldeedilebilir.
? Blister Vernik
Isı ile yapışma özelliğine sahip plastik özlü malzemelerin ofset baskılı kartonlar
üzerine yapıştırılması için kullanılan parlak, su bazlı verniklerdir. Daha iyi bir yapışkanlık
sağlamakiçin kalınlığının fazla olmaması gerekmektedir.
? Bariyer Vernik
Gıda ve sabun ambalajında tercih edilen, ambalajlanacak ürünün yapısındaki yağlı
maddelerinambalaja geçmesini önleyen, bariyerözelliğine sahip verniklerdir.
? Primer Vernik
Mürekkebin tutunmasının zor olduğu yüzeylere tatbik edilerek baskı yapılmasını
sağlayanverniklerdir.
1.1.1.2.YağBazlı ÜstVernikler
Yağ bazlı ofset mürekkebi yapısında pigment içermeyen, transparan verniklerdir.
Reçine sistemi genellikle alkalidir. Yapısında; mineral yağlar, sürtünme direnci için mumlar,
kâğıda süratli yerleşmesi ve kuruması için kurutucular bulunmaktadır. Genellikle yüksek
viskozite değerlerine sahiptirler.
5
Resim1.2 :Yağ bazlı vernik
Yağ bazlı üst vernikler, ofset baskı makinelerinde mürekkep haznesinden
uygulanmaktadır. Yaşüstü-yaş ve kuru üstü-yaş olarakuygulanabilir.
Parlak ve mat olarak iki tipi vardır. Mat ofset mürekkebi, yapısında kullanılan özel
ham maddeler nedeniyle baskı esnasında problemler yaratabilmektedir. Mat mürekkep
kullanmak yerine mat üst vernik uygulaması ile mat görünüm daha sorunsuz bir şekilde elde
edilebilir.
1.1.1.3.Vernik Baskının Yapıldığı Durumlar
Baskılı yüzey üzerine uygulanan verniklerin başlıca kullanım amaçları; baskıyı
korumak,parlaklığı artırmak, sürtünme direnci ve kimyasal direncisağlamaktır.Ayrıca;
? Gıda ve sigara ambalajlarıiçin kokusuzözelliksağlamak,
? Alkol ve solvent şişelerindeki etiketlerde alkol dayanıklılığını sağlamak,
? Blister ambalajlardaısı ileyapışma sağlamak
? Oyun kartlarında kayganlığı artırmak,
? İstenilendurumlarda mat bir görüntüsağlamak,
? Gıda ve sabun ambalajlarında bariyer özelliğisağlamak
gibi durumlarda dakullanılmaktadır.
6
1.2.Kurutma Yöntemleri
1.2.1.Su Bazlı Verniklerin Kuruma Yöntemleri
Vernikler tamamıyla fiziksel kuruyan sistemlerdir. Takribi % 55 su ihtiva ederler. Bu
baskı altı malzemesine ne kadar iyi ve çabuk nüfuz ederse kuruma o kadar çabuk olur. Eğer
baskı altı malzemenin emiciliği az ise her baskıdan sonra istifte emici bir kâğıt altı kurumaya
yardımcı olur.Etkinliksağlar.
Su bazlı verniklerin kuruması büyük ölçüde suyun emilip kuruması ile gerçekleşir.
Suyun buharlaşması ile oluşan kuruma ise önemsenmeyecek kadar düşüktür. % 70 emilip
kurumaya karşı kurumada buharlaşmanınrolü ancak% 30 kadardır.
Bunun yanında vernik öncesi yapılan baskının niteliğine göre de su bazlı verniklerin
kuruma özelliği ve kurutma yöntemleri değişebilir. Eğer materyal üzerinde mürekkep
tabakası çok kalınsa üzerine atılan su bazlı verniğin kuması da zorlaşır. Bu nedenle fiziksel
kuruma yeterli olmayabilir. Böyle durumlarda kurutmaya yardımcı olmak amacıyla enfraruj
ışınları yardımıyla sıcak hava üfleyen bir fan kullanılabilir. Bu fan, yapı olarak çok basit ve
makineye kolayca entegre edilebilen bir yapıya sahiptir. Bu ünite kalın mürekkep tabakasına
sürülen verniğin kurutulması dışında emiciliği çok az olan folyo astarlı karton üzerine
sürülen su bazlı verniklerin ya da kalın sürülmesi gereken su bazlı verniğin kurutulmasında
da kullanılır.
Resim1.3 :Kurutma fanı ya da düzeneği
Sonuç olarak su bazlı verniklerin kurumasını etkileyen faktörlerin; vernik baskı altı
malzemeninemiciliği, suyun buharlaşma hızı ve verniğin kalınlığı olduğunu söyleyebiliriz.
7
1.2.2.YağBazlı Verniklerin KurumaYöntemleri
Yağ bazlı verniklerin yapısından dolayı fiziksel olarak kuruması olanaksızdır. Yağ
bazlı vernikleri kurutmak için mutlaka kurutma tertibatına ihtiyaç duyulur. Yağ bazlı
verniklerin kurutulmasında su bazlı verniklerin bazı durumlarda kurutulması için de
kullanılan sıcak hava üfleyicili kurutucular kullanılır. Bu kurutucular ofset baskı ünitesinin
çıkışına monte edilir. Baskıdan çıkan materyal kurutma tertibatından geçirilerek istiflenir.
Bunun yanında ısı yayan enfaruj lambaları da yağ bazlı verniklerin kurutulmasında tercih
edilen kurutma tertibatlarındandır. Bu sistem, az enerjiyle daha fazla ısıyı verebilen özelliğe
sahip lambaların yan yana dizilmesiyle oluşturulmuştur. Her iki yöntemle de yapılan
kurutmanın kâğıdın istifte alttaki kâğıda yapışmasını önleyecek kadar yapılması yeteridir.
Daha fazla yapılacak kurutma, yağ bazlı verniğin yapısında bozulmalara ve dolayısıyla
verniğin amacından uzaklaşmasına neden olur. Kurumanın fazla olması durumunda vernik
yüzeyinde çatlamalar, yüzeyde gereğinden fazla matlaşma ve yüzeyde ton farklılıkları gibi
problemler karşımıza çıkar. Yağ bazlı verniklerin kurutulmasına yardımcı olması için
kullanılan püskürtme tozu da yapışma olayından dolayı günümüzde pek tercih
edilmemektedir.
Resim1.4 :Enfaruj kurutma tertibatı
1.3.Kurumaya Etki EdenFaktörler
Verniklerin kurumasına etki eden faktörler çok çeşitlidir. Bunlar, aşağıda sırasıyla ele
alınmıştır.
1.3.1.Verniğin Yapısı
Verniklerin yapılarına göre su bazlı vernikler ve yağ bazlı vernikler olmak üzere
ikiye ayrıldığını belirtmiştik. Su bazlı vernikler, kurumanın daha kolay gerçekleştiği vernik
türleridir. Yapılarında, su önemli bir yer tuttuğu için fiziksek olarak buharlaşma yoluyla
kuruma gerçekleşir.
8
1.3.2.Baskı Malzemesinin Emiciliği
Baskı malzemesinin emiciliği kurumada etkilidir. Üzerine vernik sürülecek kâğıdın
üzerinde zemin baskı yoksa bu malzemenin önemi daha da artar. Baskı yapacağımız kâğıt
eğer parlak yüzeyliyse dolgu maddesi daha fazla demektir. Bu da kâğıdın emiciliğini azaltan
bir unsurdur. Dolayısıyla kuruma daha yavaş olur. Böyle kâğıtlar üzerine vernik basılırken
fiziksel kuruma yeterli olmayabilir. Bu durumda devreye yukarıda da bahsedildiği gibi sıcak
hava fan sistemi girer. Bu düzenek yüzeyi parlak kâğıtlarda vernik baskının kurumasına
yardımcı olur ve hızlandırır. Yüzeyi parlak olmayan, dolgu malzemesi az kâğıtlarda verniğin
kuruması daha kolaygerçekleşir.Bu tip kâğıtlardafiziksel kuruma yeterliolacaktır.
1.3.3.Mürekkep Tabakasının Kalınlığı
Baskı malzemesi, yüzeyinin nasıl olduğu zemin olmayan kısmi baskılarda önemlidir.
Baskı malzemesi üzerinde eğer zemin baskı varsa bu durumda mürekkep tabakasının
kalınlığı kurumada önem kazanır, baskı malzemesinin yüzeyi ise önemini yitirir. Mürekkep
tabakasının kalın olması üzerine basılan verniğin olduğu gibi tabakanın üstünde kalmasını
sağlayacaktır. Bu da verniğin kurumasını yavaşlatacak, geciktirecektir. Böyle durumlarda
yine enfaruj ışıklı kurutucular ya da ısı veren fanlar devreye sokulmalıdır. Böylece kuruma
daha hızlı gerçekleşecektir. Mürekkep tabakasının kalınlığı azaldıkça kuruma süresi de
azalır. Böylece ince mürekkep tabakası üzerine yapılan vernik baskılar daha kısa sürede ve
tamamenfiziksel olarakkurur.
1.3.4.Kâğıdın Akış Süresi
Kâğıdın akış süresi tamamen makinenin hızıyla ilgilidir. Makine eğer çok hızlı
çalıştırılıyorsa kâğıtlar istif asansörüne daha hızlı istiflenecektir. Bu da verniğin
kurumamasına ve alttaki kâğıda bulaşmasına neden olacaktır. Bu yüzden vernik baskı
yapılırkenmakine yavaş baskıya sokulmalıdır.
1.3.5.Vernik Tabakasının Kalınlığı
Vernik tabakasının kalınlığı da kurumada önemli bir yere sahiptir. Vernik tabakasının
kalın olduğu durumlarda sadece fiziksel kuruma yeterli olmayacak, yine kurutma sistemine
ihtiyaç duyulacaktır. Verniktabakası inceldikçe kuruma süresiazalır.
Vernik, baskı hakkında gerekli bilgiye sahip olunduktan sonra baskı için hazırlık
yapılabilir.Vernikbaskı hazırlıkaşamalarışöyledir:
? İlk işlem olarak işin özelliğine bakılarak hangi verniğin kullanılacağına karar
verilir. Karar verirken müşteri istekleri ön plandadır. Ancak yukarıda
bahsedildiği gibi bazı baskılar için bazı vernik çeşitleri uygun olmayabilir.
Ustanın bu duruma dikkat etmesi ve gerekirse müşteriye görüş bildirmesi şarttır.
Hangi verniğin kullanılması gerektiğine karar verildikten sonra vernik kutudan
alınarakhazır hâle getirilir.
9
? Mürekkep haznesi iyice temizlenerek kontrol edilir. Makinemiz tek üniteli ise
vernik baskı öncesinde başka bir baskı yapılmış olabilir. Bu baskı sonrasında
haznedeki mürekkebin çok iyi bir şekilde temizlenip hiçbir şekilde boya
artığının almaması sağlamalıdır. Aksi takdirde vernik mürekkep artıklarıyla
karışacağındanbaskı amacına ulaşmaz.
? Vernik, mürekkep haznesine konur. Verniğin yeterli derecede konulmasına ve
fazla olmamasına dikkat edilmelidir.
Resim1.5 :Verniğin hazneye dökümü
? Vernik baskıda nemlendirme ünitesine ihtiyaç duyulmayacağı için nemlendirme
ünitesi iptal edilir.
Resim1.6 :Nemlendirme sisteminin iptali
10
? Kâğıtla ilgili gerekli ayarlar yapılır ve sağlıklı kâğıt geçişi sağlanır. Vernik
baskıda kâğıt geçiş ayarları diğer ofset baskı ayarları ile aynıdır, aynı şekilde
yapılır.
Resim1.7 :Kâğıtgeçişayarları
11
UYGULAMAFAALİYETİ
UYGULAMAFAALİYETİ
Ofsetbaskı maknesini vernikbaskı yapmakiçin hazırhâle getiriniz.
İşlemBasamakları Öneriler
? Kullanacağınızverniği kutudanalınız. ? Verniği kutudan alırken ıspatula
yardımıyla alınız.
? Verniğin kutu kenarına ve yerlere
dökülmemesine, bulaşmamasına dikkat
ediniz.
? Mürekkephaznesinitemizleyiniz. ? Haznenin içinde önceden kalan
kurumuş mürekkep ya da vernik
bulaşığı olmamasına dikkat ediniz.
? Verniği mürekkephaznesine koyunuz. ? Verniği hazneye koyarken temiz
çalışınız.
? Hazne kenarlarına ve merdanelere
bulaşmamasına dikkat ediniz.
? Nemlendirme ünitesini iptal etmek,
ünitedeki bir merdanenin çıkarılması
şeklindede olabilir.
? Nemlendirme ünitesiniiptal ediniz.
12
? Kâğıt akış ayarında poza, üfleyiciler,
emiciler, ön poza ve makaraların
ayaları yapılmalıdır.
? Kâğıtakış ayarını yapınız.
13
? Kâğıt akış ayarlarını yaparken gereken
dikkat ve hassasiyeti gösteriniz.
14
ÖLÇMEVEDEĞERLENDİRME
ÖLÇMEVEDEĞERLENDİRME
Aşağıdaki sorular içindoğruolanşıkkıişaretleyiniz.
1. Vernikbaskı, kâğıt üzerinehangi sistemle uygulanmaz?
A) Ofsetbaskı makinelerininlaklama ünitelerinden
B) Ofsetbaskı makinelerininmürekkep haznelerinden
C) Ofsetbaskı makinelerinin gergi ünitelerinden
D) Ofsetmakinelerininnemlendirme ünitelerinden
2. Vernik, kâğıt üzerine hangiyöntemle uygulanır?
A) Yaş-üstü-kuru
B) Kuru-üstü-yaş
C) Kuru-üstü-kuru
D) Yaş-üstü-katı
3. Hangisi subazlı vernikçeşitlerinden değildir?
A) Dispersiyon vernik
B) Blister vernik
C) Bariyer vernik
D) Olukluvernik
4. Hangisi vernikbaskının yapıldığı durumlardandeğildir?
A) İstenilendurumlarda mat bir görüntüsağlamak
B) Gıda ve sigara ambalajlarıiçin kokusuzözelliksağlamak
C) Gıda ve sabun ambalajlarında bariyer özelliğisağlamak gibi durumlarda
D) Gıda ambalajlarında zemin baskı olarak
5. Subazlı verniklerde hangidurumlardafiziksel kuruma yeterli olmaz?
A) Eğer materyal üzerinde mürekkep tabakasıçokkalınsa
B) Emiciliği çokazolanfolyo astarlı kartona vernikbaskıyapılıyorsa
C) Mat yüzeyli kâğıtlara vernikbaskı yapılıyorsa
D) Parlakyüzeyli kâğıtlaravernikbaskı yapılıyorsa
15
6. Aşağıdakilerden hangisi su bazlı verniklerin kurumasını etkileyen faktörlerden
değildir?
A) Vernikbaskı altı malzemenin emiciliği
B) Baskı materyalinin kalınlığı
C) Suyun buharlaşma hızı
D) Verniğinkalınlığı
7. Yağbazlı verniklerde fazlayapılacakkurutma hangi sonuca yol açmaz?
A) Yüzeyde gereğindenfazlaparlaklık
B) Verniğinyapısında bozulmalar
C) Vernikyüzeyinde çatlamalar
D) Yüzeyde gereğindenfazlamatlaşma
8. Hangisi verniklerin kurumasınaetki edenfaktörlerdendeğildir?
A) Verniğinyapısı
B) Baskı malzemesininemiciliği
C) Kâğıdın akış süresi
D) Kâğıdın istifşekli
Aşağıdaki boşlukları doldurunuz.
1. Zeminli işlerde, işin kurumasını çabuklaştırmak ve çizilmesini önlemek için baskı
yapar gibi uygulananişleme……………………..denir.
2. …………………….. ve……………………………… olmak üzere iki çeşit üst vernik
bulunmaktadır.
3. Subazlı vernikler……………………. ve …………………….olarakuygulanabilir.
4. ……………………………………türlü kâğıt, karton ve folyo baskıları için kullanılan
parlak,standart özelliktesubazlı verniklerdir.
5. Gıda ve sabun ambalajında tercih edilen, ambalajlanacak ürünün yapısındaki yağlı
maddelerinambalaja geçmesini önleyen verniklere………………………… denir.
6. Yağ bazlı ofset mürekkebi, yapısında pigment içermeyen, transparan verniklere
…………….. denir.
7. Baskılı yüzey üzerine uygulanan verniklerin başlıca kullanım amaçları;
………………………………………………………………….dır.
16
Aşağıdaki cümleler içincümledoğruise( D)’yi yanlışise (Y)’yi işaretleyiniz.
1. ( )Subazlı verniklerinkuruması büyükölçüdesuyun buharlaşması ile gerçekleşir.
2. ( )Subazlı verniğin yapısındabulunanbazı solventlerkurumayı hızlandırır.
3. ( ) Su bazlı verniklerin kurumasını etkileyen faktörler; vernik baskı altı malzemenin
emiciliği,suyun buharlaşma hızı ve verniğin kalınlığıdır.
4. ( ) Yüzeyi parlak olmayan, dolgu malzemesi az kâğıtlarda verniğin kuruması daha
zor gerçekleşir.
5. ( )Verniktabakası inceldikçekurumasüresi azalır.
17
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Öğrenme faaliyetinde kazandığınızbecerileri aşağıdaki tablodoğrultusunda ölçünüz.
DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Evet Hayır
1. Vernikçeşitlerini öğrendiniz mi?
2. Subazlı verniklerin özelliklerini öğrendiniz mi?
3. Subazlı verniklerin hangi yöntemlerle uygulandığını
öğrendinizmi?
4. Subazlı verniklerin uygulama şekilleriniöğrendinizmi?
5. Yağbazlı verniklerin özeliklerini öğrendinizmi?
6. Yağbazlı verniklerin uygulama şekillerini öğrendiniz
mi?
7. Vernikbaskının yapıldığı durumlarıöğrendinizmi?
8. Kuruma yöntemlerininneler olduğunu öğrendinizmi?
9. Subazlı verniklerin kuruma şekillerini öğrendinizmi?
10. Yağbazlı verniklerin kuruma yöntemlerini öğrendiniz
mi?
11. Kurumayı etkileyenfaktörlerinnelerolduğunu
öğrenebildinizmi?
12. Verniğinyapısının kurumayı nasıl etkilediğini
öğrenebildinizmi?
13. Baskı malzemesininemiciliğinin kurumayı nasıl
etkilediğiniöğrenebildinizmi ?
14. Mürekkeptabakasının kalınlığının kurumayı nasıl
etkilediğiniöğrenebildinizmi?
15. Kâğıdın akış süresinin kurumayı nasıl etkilediğini
öğrenebildinizmi?
16. Verniktabakasının kalınlığının kurumayı nasıl
etkilediğiniöğrenebildinizmi?
17. Verniği kutudanalarakhazır hâle getirdinizmi?
18. Mürekkephaznesiniiyicetemizleyerek kontrolettiniz
mi?
19. Verniği mürekkephaznesine koydunuz mu?
20. Nemlendirme ünitesiniiptal ettinizmi?
21. Kâğıtlailgili gerekli ayarları yaptınızmı?
22. Sağlıklı kâğıt geçişinisağladınızmı?
DEĞERLENDİRME
Faaliyet değerlendirmeniz sonucunda ‘Hayır’ı işaretleyerek yapamadığınız işlemleri
tekrarediniz.
Tümişlemleri başarıylatamamladıysanızbirsonrakifaaliyetegeçiniz.
18
ÖĞRENMEFAALİYETİ–2
ÖĞRENMEFAALİYETİ–2
AMAÇ
Vernikbaskısını doğru şekilde yapabileceksiniz.
ARAŞTIRMA
Vernikbaskının yapımaşamalarını araştırınız.
2. BASKIDADİKKATEDİLECEK
HUSUSLAR
Vernik baskı, materyal üzerine ofset baskı makinesinde herhangi bir renk ile baskı
yapılıyormuş gibi tatbik edilir. Bu nedenle ofset baskı yapılırken hangi noktalara dikkat
etmek gerekiyorsa vernik baskı yapılırken de aynı noktalara dikkat etmek gerekir. Vernik
baskı yaparken şu noktalaradikkat etmek gerekir:
? Vernikhazneye konurkenhaznenintamamen önceki baskıdan kalan mürekkep
ya da verniktentemizlenmiş olması gerekir.Hazneniniçerisinde artıklar olması
hâlinde vernikbu artıkla karışacakve işin üzerineistenmeyen şekildetransferi
sağlanacaktır.
? Vernik, hazneye konulmadan karıştırılmalı viskozitesidüşürülmelidir.
? Nemlendirme sistemi mutlaka iptal edilmelidir. İptal edilmezse kalıpüzerini
nemlendirensu,verniğinyapısınınbozulmasına nedenolur.
? Vernikmerdanelere verilirken azar azarverilmeli, merdane üzerineiyi bir
şekilde yayılması sağlanmalıdır.
? Merdaneler üzerindeki verniğin kalıbaaktarımında verniktabakası ince
olmalıdır.Kalın verniktabakası, verniğin kalıba yapışmasına, kâğıda zor ve
dengesiztransferolmasınanedenolur.
? Kâğıtüzerinde verniktabakası mürekkep tabakasına göre ayarlanmalı, mürekkep
tabakasınınkalınlığına uygun vernikçeşidive kalınlıkuygulanmalıdır.
? Verniğinkâğıda transferinde iş olanyerlerin dışına taşırılmamalı ve
bulaştırılmamalıdır.
? Verniğinkâğıda transferindensonra özelliğine göre uygun kurutma şekli
seçilmelidir.
? Vernik, su bazlıise ve fiziksel kuruma gerçekleştirilecekse makine hızı
yavaşlatılmalı ve verniğinkurumasınaizin verilmelidir.
? Vernik; yağbazlı ise kurutma, kurutma tertibatı ile yapılmalıdır.
? Kurutma tertibatınınısısıişinözelliğine göre ayarlanmalıdır.
? Verniği basılanişlerindüzgün ve zedelenmeyecek şekildeistiflenmesine dikkat
edilmelidir.
19
2.1.VernikBaskıda İşlemSırası
Vernikbaskıyı doğru şekilde yapabilmekiçin şuaşamaları gerçekleştirmekgerekir:
? Temizve kullanılmamış birkalıpmakineye takılır.
Resim2.1 : Kalıbın makineye takılması
? Nemlendirme ünitesi iptal edilir. Nemlendirme ünitesinin iptali,makine marka
ve modelinegöre değişiklikgösterir.Ancak, nemlendirme merdanelerinden
biriniçıkarmakve su verme tertibatınıtamamen kapatmaknemlendirme
ünitesini devre dışıbırakmakiçin yeterlidir.
Resim2.2 :Nemlendirme sisteminin iptali Resim2.3 :Verniğin merdanelere verilmesi
? Hazneye konulanverniktıpkı mürekkep gibi merdanelere verilir. Yani verniğin
merdanelere verilmesiilemürekkebin merdanelere verilmesi arasında hiçbirfark
yoktur.
? Makine konumdüğmesi,kauçuğa görüntü verme konumuna getirilerek vernik
kauçuküzerine aktarılır.
20
Resim2.4 :Kauçuğa görüntü verilmesi
? Makine konumdüğmesi kâğıt verme konumuna getirilerekkâğıt akışı başlatılır.
Resim2.5 :Kâğıtverme
? Ayar baskısı yapılır.
? Verniğin kâğıt ve alt baskıüzerindenasıldurduğu, ayarlardabir problemolup
olmadığı kontroledilerekbuna göre ayarlargözden geçirilir.
Resim2.6 : Baskı kontrolü
? Son olarakmakine süreklibaskıya sokulur.
21
UYGULAMAFAALİYETİ
UYGULAMAFAALİYETİ
Ofsetbaskı makinesinde vernikbaskıyı gerçekleştiriniz..
? Temizbir kalıbı makineye takınız. ? Kalıbı takarken çalışma kuralarına
dikkat ediniz.
22
? Nemlendirme ünitesiniiptal ediniz. ? Nemlendirme merdanelerinden
birini çıkarmak ve su verme
tertibatını tamamen kapatmak
nemlendirme ünitesini devre dışı
bırakmakiçin yeterliolacaktır.
? Mürekkepmerdanelerine verniği
? Mürekkep merdanelerine verniğin
veriniz.
verilmesi ile mürekkep
merdanelerine mürekkep verilmesi
arasında fark olmadığını
hatırlayınız.
? Verniği kauçuk üzerine aktarırken
? Makine konumdüğmesinikauçuğa
dikkatli olunuz.
görüntüverme konumuna getiriniz.
Verniği kauçuküzerine aktarınız.
23
? Kâğıt akışını yüksek hızda
yapmamaya özen gösteriniz.
? Makine konumdüğmesinikâğıt
verme konumuna getirerekkâğıt
akışını başlatınız.
? Ayar baskısında verniğin işe oturma
şeklini, verniğin yüzeye tam yayılıp
yayılmadığını, kâğıt üzerinde vernik
tabakasının kalınlık farkı olup
olmadığını kontrol ediniz.
? Verniğin kâğıt ve alt baskı üzerinde
nasıl durduğunu, ayarlarda bir
problem olup olmadığını kontrol
? Ayar baskısını yapınız.
ediniz.
? Ayarları gözdengeçiriniz.
24
? Makineyi baskıya soktuktan sonra
? Son olarakmakineyi sürekli baskıya baskıyı devamlı kontrolediniz.
sokunuz.
? Baskıda bir sorun göze çarparsa
yerinde müdahale ile gideriniz.
25
ÖLÇMEVEDEĞERLENDİRME
ÖLÇMEVEDEĞERLENDİRME
Aşağıdaki sorular içindoğruolanşıkkıişaretleyiniz.
1. Mürekkephaznesinde boyaartığı kalması vernikbaskıyı nasıl etkiler?
A) Verniğinbaskı üzerinde daha parlakgörünmesinisağlar.
B) Verniğin kâğıt üzerinetamtutunmasınısağlar.
C) Verniğinyapısını bozacağından dengesizdağılımyapar.
D) Verniğinkabarıpboncuklanmasına nedenolur.
2. Merdaneler üzerindeki verniğin kalıba aktarımında vernik tabakası ince olmalıdır.
Bunun sebebiaşağıdakilerden hangisidir?
A) Kalın verniktabakası verniğin kalıba yapışmasına neden olur
B) Kalın verniktabakası verniğin çabukkurumasına neden olur
C) Kalın verniktabakası kalıpta bozulmalara yolaçar.
D) Kalın verniktabakası kalıpayarlarınınbozulmasına neden olur.
3. Aşağıdakilerden hangisi vernik baskıda nemlendirme sistemin iptal edilme
nedenlerindendir?
A) Su, verniğinyapısının bozulmasına neden olur.
B) Suile verniğinilgisi yoktur.
C) Sukâğıdın da nemlenmesine yol açar.
D) Su, kurumayı geciktirir.
4. Vernik baskıyı doğru gerçekleştirebilmek için hangi aşamayı ilk olarak
gerçekleştirmemiz gerekir?
A) Verniktıpkı mürekkep gibimerdanelere verilir.
B) Makine konumdüğmesi kauçuğa görüntü verme konumuna getirilerekvernik
kauçuküzerine aktarılır.
C) Ayar baskısı yapılır.
D) Temiz vekullanılmamışbirkalıpmakineye takılır.
5. Ayar baskısı yapıldıktan sonra ağıdakilerden hangisinebakılmaz?
A) Verniğinişeoturma şekline
B) Verniğinyapısına
C) Verniğinyüzeye tamyayılıp yayılmadığına
D) Kâğıtüzerinde verniktabakasınınkalınlıkfarkının olupolmadığına
26
Aşağıdaki boşlukları doldurunuz.
1. Haznenin içerisinde artıklar olması hâlinde vernik bu artıkla karışacak ve işin üzerine
………………………………sağlanacaktır.
2. Kalınverniktabakası verniğinkalıba yapışmasına ve ………………… ……………
nedenolur.
3. Verniği basılanişlerin………………………………………. şekildeistiflenmesine
dikkat edilmelidir.
4. Verniğinmerdanelere verilmesi ile…………………………………….arasındahiçbir
farkyoktur.
5. Verniğin…………………………………………………… kontrol edilerekbunagöre
ayarlar gözdengeçirilir.
27
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Öğrenme faaliyetinde kazandığınızbecerileri aşağıdaki tablodoğrultusunda ölçünüz.
DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Evet Hayır
1. Vernikbaskıdanelere dikkat etmek gerektiğini öğrendiniz
mi?
2. Temizve kullanılmamış kalıbı makineye taktınızmı?
3. Nemlendirme ünitesiniiptal ettinizmi?
4. Hazneye konulanverniği merdanelere verdinizmi?
5. Makine konumdüğmesinikauçuğa görüntüverme
konumuna getirilerekverniği kauçuğa aktardınızmı?
6. Makine konumdüğmesinikâğıt verme konumuna getirerek
kâğıt akışınıbaşlattınızmı?
7. Ayar baskısı yaptınızmı?
8. Verniğin kâğıt ve alt baskıüzerindenasıldurduğunu,
ayarlarda birproblemolupolmadığını kontrol edipbuna
göre ayarları gözdengeçirdinizmi?
9. Makineyi sürekli baskıya soktunuz mu?
DEĞERLENDİRME
Faaliyet değerlendirmeniz sonucunda ‘Hayır’ı işaretleyerek yapamadığınız işlemleri
tekrarediniz.
Tümişlemleri başarıylatamamladıysanızbirsonrakimodüle geçiniz.
28
MODÜLDEĞERLENDİRME
MODÜLDEĞERLENDİRME
Modülde kazandığınızbecerileri aşağıdaki tablo doğrultusunda ölçünüz.
DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Evet Hayır
1. Verniği kutudanalarakhazır hâle getirdinizmi?
2. Mürekkep haznesiniiyicetemizleyerek kontrolettiniz
mi?
3. Verniği mürekkep haznesine koydunuz mu?
4. Nemlendirme ünitesiniiptal ettinizmi?
5. Kâğıtlailgili gerekli ayarları yaptınızmı?
6. Sağlıklı kâğıt geçişinisağladınızmı?
7. Vernikbaskıdanelere dikkat etmek gerektiğini öğrendiniz
mi?
8. Temizve kullanılmamış kalıbı makineye taktınızmı?
9. Nemlendirme ünitesiniiptal ettinizmi?
10. Hazneye konulanverniği merdanelere verdinizmi?
11. Makine konumdüğmesinikauçuğa görüntü verme
konumuna getirerekverniğikauçuğa aktardınızmı?
12. Makine konumdüğmesinikâğıt verme konumuna
getirerekkâğıt akışını başlattınızmı?
13. Ayar baskısı yaptınızmı?
14. Verniğin kâğıt ve alt baskıüzerindenasıldurduğunu,
ayarlarda birproblemolupolmadığını kontrol edipbuna
göre ayarları gözdengeçirdinizmi?
15. Makineyi sürekli baskıya soktunuz mu?
DEĞERLENDİRME
Yukarıdaki sorulara cevaplarınız olumsuz ise ilgili bilgi konularını ve uygulamaları
tekrarlayınız. Cevaplarınızolumluisebir sonraki modüle geçebilirsiniz.
29
CEVAPANAHTARLARI
CEVAPANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİYETİ-1ÇOKTANSEÇMELİ TEST
1. C
2. B
3. D
4. D
5. B
6. C
7. A
8. D
ÖĞRENME FAALİYETİ-1BOŞLUKDOLDURMA
1. VernikBaskı
2. SuBazlı ve YağBazlı
3. Yaş-Üstü-Yaş ve Kuru-Üstü-Yaş
4. DispersiyonVernik
5. BariyerVernik
6. YağBazlı Vernikler
Baskıyı korumak, parlaklığı artırmak,
7. sürtünme direnci ve kimyasal direnç
sağlamaktadır
8. VernikBaskı
ÖĞRENME FAALİYETİ-1DOĞRUYANLIŞ TESTİ
1. Y
2. D
3. D
4. Y
5. D
30
ÖĞRENME FAALİYETİ-2ÇOKTANSEÇMELİ TEST
1. C
2. A
3. A
4. D
5. B
ÖĞRENME FAALİYETİ-2BOŞLUKDOLDURMA
1. İstenmeyen şekilde transferi
2. Kâğıda zor ve dengesiztransfer
olmasına
3. Düzgün ve zedelenmeyecek
4. Mürekkebin merdanelere verilmesi
5. Kâğıt vealt baskı üzerindenasıl
durduğu
31
KAYNAKÇA
KAYNAKÇA
? ACAR İlker, YayımlanmışDers Notları, İstanbul, 2005.
? KANSUNiyazi, OfsetBaskı Teknolojisi-1Ders Notları, Ankara,2002.
? I. Uluslararası KatılımlıKâğıt-KartonMürekkep,Matbaa Sempozyumuve
SergisiKitapçığı, İzmir, 2002.
? AKÇALARAbdülhamit, Verniklerve Laklar Adlı Tezi, İstanbul, 2004.
