Ali KASAPOĞLU
🌟Usta Tasarımcı🌟
Stan Lee 1922 yılında New York 'ta doğdu.
İleride Marvel Comics olacak firmaya katıldığında henüz 16 yaşındaydı. Burada çalışmaya başladıktan sadece bir yıl sonra bu işteki en genç editör olmuştu. Fakat İkinci Dünya Savaşı başlayınca orduya katılarak haberleşme bölümünde çalıştı. Üç yıl boyunca ordu için eğitim filmleri ve broşürleri hazırladı. Bu sayede Stan Lee orduda “tiyatro yazarı” ünvanını aldı, bu ünvan Amerikan ordusunda sadece dokuz kişide vardı.
Marvel Comics ve Marvel Films’in başkanı olan Stan Lee dünya genelindeki milyonlarca kişi tarafından yarattığı süper-kahramanlarla Marvel’ın günümüz çizgiroman piyayasındaki konumuna ulaşmasını sağlayan kişi olarak bilinir. Spider-Man, The Incredible Hulk, X-Men (orjinal grup), Fantastic Four, Iron Man, Daredevil, Avengers, Thor ve Dr. Strange gibi yüzlerce meşhur çizgiroman karakterinin yaratıcısıdır.
“Çizgiromanda Marvel Çağı” denilen dönemin başlaması 60′lı yılların başlarında oldu. Bu dönemde ilk olarak Captain America, The Human Torch, Namor (Sub-Mariner) gibi önemli süper-kahramanları yaratan Stan Lee tarafından Marvel ilk önemli eserlerini yaratmış oldu. Bu karakterlerin ortaya çıkışını takip eden yıllarda Fantastic Four, Hulk, Avengers gibi karakterler yaratılınca günümüz Marvel Dünyası ortaya çıkmaya başlamış oldu. Bu dönemde Stan Lee tarafından yaratılan karakterlerin içinde en ilginci ise o dönemde Marvel’da çalışan diğer kişilerin okur kitlesinin beğenmeyeceğini tahmin edip yayındıkları ilk sayısından sonra unuttukları, fakat hiç umulmadık bir şekilde Marvel Comics’in en popüler karakteri konumuna yükselmeyi başaran Spider-Man oldu. Bir başka popüler çizgiroman X-Men’in ortaya çıkması ile birlikte Marvel Dünyası iyice zenginleşmeye başlamış oldu. Stan Lee bu çizgiromanların ilk dönemlerinin çoğunda onların yazarlığını yaptı ve ana karakterlerin dışında bu çizgiromanlarda gözüken birçok yan karakteri de yaratmış oldu.
Marvel Comics’in başında editör, sanat yönetmeni ve baş senarist olarak geçirdiği yirmi beş yıl boyunca Stan her hafta en az iki hatta bazen beş çizgiromanın senaryosunu yazıyordu. Bu inanılmaz çalışması onun çizgiroman sektöründe en fazla çalışması olan senarist olmasını sağladı. Tüm bunların yanısıra bu karakterlerin bazı gazetelerde günlük olarak yayınlanan kısa hikayelerini de yazıp radyo ve televizyon için bazı senaryolar da yazdı.
Marvel’ın baş editörü olduğu 1972 yılında yaratmış olduğu çizgiromanlar ülkenin en çok satan çizgiromanlarıydı. 1977 yılında gazetede yayınlanacak kısa bir Spider-Man hikayesi hazırladı, bu hikaye tüm dünya genelinde 500 gazetede yayınlandı ve günümüzde gelmiş geçmiş en başarılı gazete çizgiromanı ünvanını kazandı.
Stan Lee en çok satanlar listesinde bir numaraya çıkan bir düzine kitap da yazdı. Bunların arasında “The Origins of Marvel Comics”, “The Silver Surfer”, “How to Draw Comics the Marvel Way”, “Bring on the Bad Guys”, “The Superhero Women” adlı kitaplar da yeralmakta. Bu yazdıklarının arasında en sonuncusu “Marvel: Five Fabulous Decades of the World’s Greatest Comics” oldu.
1981 yılında Marvel Amerika’nın batı yakasında bir animasyon stüdyosu kurdu ve Stan Lee burayı yönetmek için Los Angeles’a taşındı. Spider-Man ve Hulk’un Cumartesi sabahları yayınlanan çizgi serilere uyarlanmasını sağladıktan sonra Marvel karakterlerinin film olarak sinema ve televizyona uyarlanmasının yolunu açtı. X-men çizgi serisinin baş yapımcılığını ve 80′li yıllarda yayınlanan Hulk’un tv dizisinin yardımcı yapımcılığını üstlendi.
Haftalık “Stan’s Soapbox” adlı makalesini yazmaya ve Spider-Man’in gazetelerde yayınlanan maceralarını hazırlamaya devam etmekte. Hatta son olarak Iron Man’in sinema uyarlaması için senarist Jeff Avatar ile birlikte ortaklaşa bir senaryo da hazırladılar, fakat bu senaryo film için kullanılmadı.
Günümüzde artık Marvel Comics’le olan anlaşması bitmiş olan Stan Lee çizgiromanlara adanmış olan StanLee.net adlı internet sitesini açtı. Bir süre önce kısa bir süreliğine Marvel Comics’in rakibi olan DC Comics’de çalışarak herkesi şaşırttı. Stan burada “Just Imagine…” adıyla hazırladığı seride DC Comics’in Superman, Batman gibi ünlü karakterlerinin epey farklı versiyonlarını yarattı.
Stan Lee son olarak kendi yarattığı çizgiromanların sinema uyarlamalarından X-Men, Spider-Man, Daredevil, Hulk, Spider-Man 2, Fantastic Four ve X-Men: The Last Stand filmlerinde geri plandaki ufak rollerde gözükerek çizgiroman okuyucularına hoş bir sürpriz yaptı.
Stan Lee yazdığı tüm çizgiromanlarda bilime ve yaşanan atom çağının insanlar üzerindeki etkisine büyük önem verdi. Yarattığı tüm karakterlerde sahip oldukları süper-güçler ve çizgiromanlarının içerdiği tüm fantastik öğelerin altında insan ruhuna, insanların zayıflıklarına, iyi ile kötü arasındaki bocalamalarına ve her insanın içinde varolan kahramanlık duygularına seslendi. Tüm bu süper-güçlü kişilerin sonuçta birer insan olduklarını, normal insanlar gibi karar vermeleri gerektiğini, hatta bazen doğru kararları vermeleri için kendilerinden yaptıkları fedakarlıkları anlattı.
Peki Stan Lee’nin yarattığı bunca karakterin arasından hiç kendinden esinlenerek yarattığı bir karakter olmadı mı? Tabii ki oldu. Spider-Man çizgiromanlarından tanıdığımız Daily Bugle gazetesinin son derece aksi ve huysuz müdürü J. Jonah Jameson’ı yaratırken Stan Lee direkt kendinden esinlendiğini söylüyor.
Stan Lee bugün Marvel Comics’in dünyanın en büyük çizgiroman firmalarından biri olmasını sağlayan kişilerin hiç kuşkusuz başında yeralır. Artık Marvel’da çalışmamasına rağmen çizgiroman dünyasının bu büyük ustasına belirtilen bir nevi saygı niteliğinde her Marvel çizgiromanının başında “Stan Lee presents” (Stan Lee sunar) ibaresi yeralmaktadır.
İleride Marvel Comics olacak firmaya katıldığında henüz 16 yaşındaydı. Burada çalışmaya başladıktan sadece bir yıl sonra bu işteki en genç editör olmuştu. Fakat İkinci Dünya Savaşı başlayınca orduya katılarak haberleşme bölümünde çalıştı. Üç yıl boyunca ordu için eğitim filmleri ve broşürleri hazırladı. Bu sayede Stan Lee orduda “tiyatro yazarı” ünvanını aldı, bu ünvan Amerikan ordusunda sadece dokuz kişide vardı.
Marvel Comics ve Marvel Films’in başkanı olan Stan Lee dünya genelindeki milyonlarca kişi tarafından yarattığı süper-kahramanlarla Marvel’ın günümüz çizgiroman piyayasındaki konumuna ulaşmasını sağlayan kişi olarak bilinir. Spider-Man, The Incredible Hulk, X-Men (orjinal grup), Fantastic Four, Iron Man, Daredevil, Avengers, Thor ve Dr. Strange gibi yüzlerce meşhur çizgiroman karakterinin yaratıcısıdır.
“Çizgiromanda Marvel Çağı” denilen dönemin başlaması 60′lı yılların başlarında oldu. Bu dönemde ilk olarak Captain America, The Human Torch, Namor (Sub-Mariner) gibi önemli süper-kahramanları yaratan Stan Lee tarafından Marvel ilk önemli eserlerini yaratmış oldu. Bu karakterlerin ortaya çıkışını takip eden yıllarda Fantastic Four, Hulk, Avengers gibi karakterler yaratılınca günümüz Marvel Dünyası ortaya çıkmaya başlamış oldu. Bu dönemde Stan Lee tarafından yaratılan karakterlerin içinde en ilginci ise o dönemde Marvel’da çalışan diğer kişilerin okur kitlesinin beğenmeyeceğini tahmin edip yayındıkları ilk sayısından sonra unuttukları, fakat hiç umulmadık bir şekilde Marvel Comics’in en popüler karakteri konumuna yükselmeyi başaran Spider-Man oldu. Bir başka popüler çizgiroman X-Men’in ortaya çıkması ile birlikte Marvel Dünyası iyice zenginleşmeye başlamış oldu. Stan Lee bu çizgiromanların ilk dönemlerinin çoğunda onların yazarlığını yaptı ve ana karakterlerin dışında bu çizgiromanlarda gözüken birçok yan karakteri de yaratmış oldu.
Marvel Comics’in başında editör, sanat yönetmeni ve baş senarist olarak geçirdiği yirmi beş yıl boyunca Stan her hafta en az iki hatta bazen beş çizgiromanın senaryosunu yazıyordu. Bu inanılmaz çalışması onun çizgiroman sektöründe en fazla çalışması olan senarist olmasını sağladı. Tüm bunların yanısıra bu karakterlerin bazı gazetelerde günlük olarak yayınlanan kısa hikayelerini de yazıp radyo ve televizyon için bazı senaryolar da yazdı.
Marvel’ın baş editörü olduğu 1972 yılında yaratmış olduğu çizgiromanlar ülkenin en çok satan çizgiromanlarıydı. 1977 yılında gazetede yayınlanacak kısa bir Spider-Man hikayesi hazırladı, bu hikaye tüm dünya genelinde 500 gazetede yayınlandı ve günümüzde gelmiş geçmiş en başarılı gazete çizgiromanı ünvanını kazandı.
Stan Lee en çok satanlar listesinde bir numaraya çıkan bir düzine kitap da yazdı. Bunların arasında “The Origins of Marvel Comics”, “The Silver Surfer”, “How to Draw Comics the Marvel Way”, “Bring on the Bad Guys”, “The Superhero Women” adlı kitaplar da yeralmakta. Bu yazdıklarının arasında en sonuncusu “Marvel: Five Fabulous Decades of the World’s Greatest Comics” oldu.
1981 yılında Marvel Amerika’nın batı yakasında bir animasyon stüdyosu kurdu ve Stan Lee burayı yönetmek için Los Angeles’a taşındı. Spider-Man ve Hulk’un Cumartesi sabahları yayınlanan çizgi serilere uyarlanmasını sağladıktan sonra Marvel karakterlerinin film olarak sinema ve televizyona uyarlanmasının yolunu açtı. X-men çizgi serisinin baş yapımcılığını ve 80′li yıllarda yayınlanan Hulk’un tv dizisinin yardımcı yapımcılığını üstlendi.
Haftalık “Stan’s Soapbox” adlı makalesini yazmaya ve Spider-Man’in gazetelerde yayınlanan maceralarını hazırlamaya devam etmekte. Hatta son olarak Iron Man’in sinema uyarlaması için senarist Jeff Avatar ile birlikte ortaklaşa bir senaryo da hazırladılar, fakat bu senaryo film için kullanılmadı.
Günümüzde artık Marvel Comics’le olan anlaşması bitmiş olan Stan Lee çizgiromanlara adanmış olan StanLee.net adlı internet sitesini açtı. Bir süre önce kısa bir süreliğine Marvel Comics’in rakibi olan DC Comics’de çalışarak herkesi şaşırttı. Stan burada “Just Imagine…” adıyla hazırladığı seride DC Comics’in Superman, Batman gibi ünlü karakterlerinin epey farklı versiyonlarını yarattı.
Stan Lee son olarak kendi yarattığı çizgiromanların sinema uyarlamalarından X-Men, Spider-Man, Daredevil, Hulk, Spider-Man 2, Fantastic Four ve X-Men: The Last Stand filmlerinde geri plandaki ufak rollerde gözükerek çizgiroman okuyucularına hoş bir sürpriz yaptı.
Stan Lee yazdığı tüm çizgiromanlarda bilime ve yaşanan atom çağının insanlar üzerindeki etkisine büyük önem verdi. Yarattığı tüm karakterlerde sahip oldukları süper-güçler ve çizgiromanlarının içerdiği tüm fantastik öğelerin altında insan ruhuna, insanların zayıflıklarına, iyi ile kötü arasındaki bocalamalarına ve her insanın içinde varolan kahramanlık duygularına seslendi. Tüm bu süper-güçlü kişilerin sonuçta birer insan olduklarını, normal insanlar gibi karar vermeleri gerektiğini, hatta bazen doğru kararları vermeleri için kendilerinden yaptıkları fedakarlıkları anlattı.
Peki Stan Lee’nin yarattığı bunca karakterin arasından hiç kendinden esinlenerek yarattığı bir karakter olmadı mı? Tabii ki oldu. Spider-Man çizgiromanlarından tanıdığımız Daily Bugle gazetesinin son derece aksi ve huysuz müdürü J. Jonah Jameson’ı yaratırken Stan Lee direkt kendinden esinlendiğini söylüyor.
Stan Lee bugün Marvel Comics’in dünyanın en büyük çizgiroman firmalarından biri olmasını sağlayan kişilerin hiç kuşkusuz başında yeralır. Artık Marvel’da çalışmamasına rağmen çizgiroman dünyasının bu büyük ustasına belirtilen bir nevi saygı niteliğinde her Marvel çizgiromanının başında “Stan Lee presents” (Stan Lee sunar) ibaresi yeralmaktadır.
