Pardon beni bağışlayın ama anladığım kadarıyla tartışılan konu bu değil
yani kelimelerden sonra değil kısaltmalardan sonra kullanılan eklerin yazılımı
kısaltmalardan sonra tabiri caiz ise "herkes kafasına göre katılıyor"
örneğin: ODTÜ (Ortadoğu Teknik Üniversitesi)
a)ODTÜ'yü kazandım. (sıklıkla kullanılan şekli)
b)ODTÜ'ni kazandım. (hiç rastlamadığım şekli)
Bana kalırsa ikisi de yanlış değil
Şimdi dikkatinizi bir noktaya çekmek istiyorum...
ODTÜ'yü kazandım derken kısaltma olarak okuyor ve sondaki -ü harfini baz aldığınızdan dolayı sonuna kolaylıkla -yü ekini getirebiliyorsunuz...
ODTÜ'ni hiç rastlamamanızın sebebi ;
Sondaki -ni ekini ,Orta Doğu Teknik Üniversitesi diye açılım halinde okuduğunuz kısaltmanın son harfi olan -i yi baz alarak ekliyorsunuz...
Yani Hiçkimse ODTÜ diye yazılan bir kısaltmayı Orta Doğu Teknik Üniversite diye okumadığı için ,yine hiçkimse sonuna -ni ekini getirmiyor
Ek olarak siyahla belirttiğim yerleri okursanız aslında durumun net bir şekilde anlatıldığını görebilirsiniz...
Türk Dil Kurumunun Kılavuzlarında"…
Büyük Harflerle Yapılan Kısaltmalara Getirilen Eklerde Kısaltmanın Son Harfinin Okunuşu Esas Alınır. "Biçiminde Bir Bilgi Bulunur (İmlâ Kılavuzu 2000, 74 S.).
yapı Kredi Yayınları İçinde Yayımlanmış Olan Nihat Özön'ün Büyük Dil Kılavuzu'nda İse Şu Açıklama Yer Alır: "Ekler Kısaltmalara Temel Olan Sözcüğün Değil, Kısaltmadaki Son Harfin Okunuşuna Uyar. Meb'nin " (54. S.).
1. durum Şöyle oluyor;
Aids kısaltmasında s harfinin ingilizce okunuşu baz alınacak ve gelen ek ona göre belirlenecek...
2. durum; Ünsüz Benzeşmesi ( uyumu ):“f, s, t, k, ç, ş, h, p” den biriyle biten kelimeden sonra “c, d, g” geliyorsa bunlar “ç, t, k” ya dönüşür. Bu değişim yazıda da konuşmada da böyledir.giriş-gen, girişken
yurt-daş, yurttaş
kanat-dan, kanattan
gelmiş-di, gelmişti
5’de, 5’te
Tabiki bunlar türkçe kelimeler için geçerli ancak yaptığım araştırmaya göre yabancı dillerden türkçeye katılan bütün kelimeler için bu kurallar baz alınmaya devam ediliyor...light ekmek,light sigara(türkçe ile birlikte kullanılıyor)
Kurallara uymayan kelimeler istisna sayılıp bu kategoriye alınmıyor...
Sonuç olarak ;1. ve 2. durumu birleştiriyoruz.... -AIDS kısaltmamızın son harfi -s ile bitiyor...
-Gelecek olan ek -d harfi ile başlıyor...
-kurala göre -d, -t ye dönüşüyor...
AIDS'den yanlış olan....
AIDS'ten doğru olan... Kısaltmalar ve kısaltmaların sonlarına getirilen ekler hakkında Google'dan arama yaparak bilgi alabilirsiniz arkadaşlar...
Saygılar...
